Średniowiecze

Alternatywny zapis:

się cuda Przykład z literatury: Legenda o św. Aleksym ● odważny, waleczny honorowy dobry chrześcijanin oddany Bogu wiernie służy swemu władcy i ojczyźnie Władca mądry i dobry dla swoich poddanych sprawiedliwy w sądach pobożny ● gotowy walczyć za kraj i wiarę Przykłady z literatury: Gall Anonim Kronika polska (Bolesław Chrobry), Pieśń o Rolandzie (Karol Wielki) 5. Cechy literatury średniowiecza Literatura średniowiecza wyróżniała się tym, że była anonimowa, uniwersalna i alegoryczna. wielbi swoją damę serca, jest gotów bronić jej honoru Przykłady z literatury: Pieśń o Rolandzie, Dzieje Tristana i Izoldy Alegoryczność literatury średniowiecza oznaczała, że utwory zawierały znaczenie dosłowne, ale i ukryte. 6. Literatura średniowiecza - motywy: Anonimowość literatury średniowiecza oznaczała, że twórca nie jest ważny, liczy się cel wychowawczy dzieła. Pisali wszystko dla chwały Boga. Uniwersalność literatury średniowiecza oznaczała, że w całej Europie podejmowano podobne tematy (religijne i świeckie). Tworzono głównie po łacinie. deesis (np. Bogurodzica), Stabat Mater Dolorosa (np. Lament świętokrzyski), danse macabre (np. Romowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią), ars moriendi (np. Pieśń o Rolandzie). 7. Literatura średniowiecza - tematy: 8. Styl romański ● masywne budowle z kamienia, grube mury i małe okna, półkoliste łuki, proste i regularne kształty znakiem harmonii wszechświata, klasztory, kościoły, budowle obronne, kościoły na planie krzyża i rotundy na planie koła, kamienna rzeźba jako element architektury, malarstwo płaskie, ścienne (freski), tablicowe (ikony), mozaiki, ● zakłócone proporcje postaci, brak perspektywy i ograniczona paleta barw, wyraźnie zaznaczone kontury. ● ● ● ● ● ● ● 9. Styl gotycki Styl gotycki rozwijał się w późnym średniowieczu. Cechy stylu gotyckiego: wysokie budowle o lekkiej konstrukcji wykonane z cegły, cienkie ściany, duże okna zdobione witrażami, rozety, ostre łuki, ● ● ● strzelistość, smukłość symbolizująca uduchowienie i dążenie ku Bogu, ● katedry, kościoły, ratusze miejskie, zamki rycerskie, kamienice, rzeźba kamienna, drewniana, Madonny, piety, malarstwo przestrzenne, ścienne i tablicowe (wieloskrzydłowe ołtarze), witraże, miniatury, życie świętego (np. Legenda o świętym Aleksym, Kwiatki św. Franciszka), czyny rycerskie (np. Pieśń o Rolandzie, Dzieje Tristana i Izoldy, Kronika polska), miłość (np. Dzieje Tristana i Izoldy). ● ● ● smukłe postacie naturalnych rozmiarów, początki perspektywy i żywe barwy. 10. Popularne motywy w sztuce średniowiecza Motyw danse macabre (taniec śmierci) ● Motyw ars moriendi (sztuka umierania) Motyw Stabat Mater Dolorosa (Matka Boska cierpiąca Deesis ● ● 11. Teocentryzm w średniowieczu to pogląd głoszący, że Bóg stanowi centrum wszechświata. 12. Dualizm w średniowieczu to pogląd, według którego człowiek i świat składają się z dwóch przeciwstawnych sfer: materii i ducha; świętości (sacrum) i tego, co przyziemne (profanum). ● 13. Feudalizm w średniowieczu to ustrój zakładający, że społeczeństwo jest zhierarchizowane - podzielone na 3 stany (warstwy): duchowieństwo, rycerstwo, chłopstwo. 14. Uniwersalizm średniowiecza oznaczał ujednolicenie kultury pod wpływem chrześcijaństwa. Podobne budowle, wzorce, system szkolnictwa, język (łacina). 15. Memento mori (Pamiętaj, że umrzesz) to popularne w średniowieczu hasło, które wskazywało na cel starań człowieka na ziemi - niebo. Wszystko na ziemi przemija. Dobra materialne nie mają wartości w obliczu śmierci.