Otwórz aplikację

Przedmioty

Kiedy zaczęło i skończyło się średniowiecze w Polsce? Cechy literatury średniowiecznej

Otwórz

73

1

user profile picture

Kacper

22.10.2022

Język polski

Średniowiecze

Kiedy zaczęło i skończyło się średniowiecze w Polsce? Cechy literatury średniowiecznej

Średniowiecze w Polsce to okres historyczny, który rozpoczął się wraz z przyjęciem chrztu przez Mieszka I w 966 roku i trwał do końca XV wieku.

Ramy czasowe średniowiecza w Polsce obejmują okres od 966 do około 1500 roku, choć koniec średniowiecza w Europie nastąpił nieco wcześniej. W tym czasie rozwinęła się bogata literatura średniowieczna, której główne cechy to religijność, uniwersalizm, alegoryczność i dydaktyzm. Wśród najważniejszych utworów średniowiecza można wymienić "Bogurodzicę", "Kronikę Galla Anonima", "Kronikę Wincentego Kadłubka" oraz "Rozmowę Mistrza Polikarpa ze Śmiercią".

Istotnym elementem kultury średniowiecznej była scholastyka, czyli filozoficzny i teologiczny nurt myślowy, który łączył wiarę z rozumem. Scholastyczny sposób myślenia opierał się na metodzie dialektycznej, gdzie poprzez zadawanie pytań i udzielanie odpowiedzi dążono do poznania prawdy. Najwybitniejszym przedstawicielem tego nurtu był św. Tomasz z Akwinu, twórca tomizmu. Literatura średniowiecza w Polsce charakteryzowała się silnym wpływem łaciny i kultury chrześcijańskiej. Cechy literatury średniowiecza religijna obejmowały teocentryzm, uniwersalizm, anonimowość twórców oraz alegoryczność przekazu. Okres ten zakończył się wraz z nastaniem renesansu, który przyniósł nowe prądy humanistyczne i świeckie spojrzenie na świat. Przejście między epokami było płynne, a koniec średniowiecza w Polsce umownie datuje się na rok 1500, choć niektóre średniowieczne tradycje i sposoby myślenia przetrwały znacznie dłużej.

...

22.10.2022

1873

1. ramy czasowe
● Ramy czasowe średniowiecza obejmują w Europie nawet 10 wieków.
Ramy czasowe w Europie
Początek - 476 r. upadek cesarstwa z

Zobacz

Wzorce osobowe i cechy literatury średniowiecznej

Literatura średniowiecza prezentowała różne wzorce osobowe, które miały charakter parenetyczny pouczającypouczający:

  1. Święty asceta: Rezygnował z majątku i przyjemności Żył w ubóstwie i umartwiał ciało Modlił się i pomagał bliźnim Po śmierci działy się cuda

Example: Przykładem świętego ascety w literaturze jest "Legenda o św. Aleksym".

  1. Rycerz: Odważny i waleczny Honorowy i wierny władcy Dobry chrześcijanin Gotowy bronić kraju i wiary
  2. Władca: Mądry i sprawiedliwy Pobożny Gotowy walczyć za kraj i wiarę

Example: Przykłady wzorców władcy i rycerza można znaleźć w "Kronice polskiej" Galla Anonima BolesławChrobryBolesław Chrobry i "Pieśni o Rolandzie" KarolWielkiKarol Wielki.

Cechy literatury średniowiecza:

  1. Anonimowość - twórca nie był ważny, liczyło się przesłanie dzieła
  2. Uniwersalność - podobne tematy w całej Europie, głównie po łacinie
  3. Alegoryczność - utwory miały znaczenie dosłowne i ukryte

Highlight: Motywy popularne w średniowieczu to deesis np.w"Bogurodzicy"np. w "Bogurodzicy", Stabat Mater Dolorosa np.w"Lamenciesˊwiętokrzyskim"np. w "Lamencie świętokrzyskim", danse macabre np.w"RozmowiemistrzaPolikarpazeSˊmiercią"np. w "Rozmowie mistrza Polikarpa ze Śmiercią" i ars moriendi np.w"PiesˊnioRolandzie"np. w "Pieśni o Rolandzie".

1. ramy czasowe
● Ramy czasowe średniowiecza obejmują w Europie nawet 10 wieków.
Ramy czasowe w Europie
Początek - 476 r. upadek cesarstwa z

Zobacz

Sztuka i architektura średniowiecza

W średniowieczu rozwinęły się dwa główne style architektoniczne:

  1. Styl romański: Masywne budowle z kamienia Grube mury i małe okna Półkoliste łuki Proste i regularne kształty symbolizujące harmonię wszechświata Głównie klasztory, kościoły i budowle obronne

Highlight: W malarstwie romańskim dominowały płaskie freski, ikony i mozaiki, charakteryzujące się zakłóconymi proporcjami postaci i brakiem perspektywy.

  1. Styl gotycki: Wysokie, lekkie budowle z cegły Cienkie ściany i duże okna z witrażami Ostre łuki Strzelistość symbolizująca dążenie ku Bogu Katedry, ratusze, zamki rycerskie i kamienice

Highlight: Malarstwo gotyckie cechowało się większym realizmem, początkami perspektywy i żywymi barwami.

Popularne motywy w sztuce średniowiecza:

  • Danse macabre taniecsˊmiercitaniec śmierci
  • Ars moriendi sztukaumieraniasztuka umierania
  • Stabat Mater Dolorosa MatkaBoskacierpiącaMatka Boska cierpiąca
  • Deesis

Definition: Teocentryzm to pogląd głoszący, że Bóg stanowi centrum wszechświata, a dualizm to przekonanie o istnieniu dwóch przeciwstawnych sfer: materii i ducha.

Vocabulary: Feudalizm to ustrój społeczny oparty na hierarchii trzech stanów: duchowieństwa, rycerstwa i chłopstwa.

Uniwersalizm średniowiecza przejawiał się w ujednoliceniu kultury pod wpływem chrześcijaństwa, co widoczne było w podobnych budowlach, sztuce i literaturze w całej Europie.

1. ramy czasowe
● Ramy czasowe średniowiecza obejmują w Europie nawet 10 wieków.
Ramy czasowe w Europie
Początek - 476 r. upadek cesarstwa z

Zobacz

Ramy czasowe i filozofia średniowiecza

Ramy czasowe średniowiecza w Europie obejmowały okres od 476 r. upadekcesarstwazachodniorzymskiegoupadek cesarstwa zachodniorzymskiego do 1453 r. zdobycieKonstantynopolaprzezTurkoˊwzdobycie Konstantynopola przez Turków. Inne ważne daty to wynalezienie druku przez Gutenberga 145214551452-1455 i odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba 14921492.

Ramy czasowe średniowiecza w Polsce to okres od X wieku do przełomu XV i XVI wieku.

Vocabulary: Średniowiecze złac.mediatempora,mediaaetas,intermediaaetas,mediumaevumz łac. media tempora, media aetas, intermedia aetas, medium aevum oznacza wieki średnie.

Filozofia średniowiecza opierała się głównie na trzech nurtach:

  1. Augustynizm sˊw.AugustynzHipponyśw. Augustyn z Hippony
  2. Tomizm sˊw.TomaszzAkwinuśw. Tomasz z Akwinu
  3. Franciszkanizm sˊw.FranciszekzAsyz˙uśw. Franciszek z Asyżu

Highlight: W średniowieczu ukształtowała się metoda filozofowania zwana scholastyką, polegająca na ściśle określonej pracy myślowej, komentowaniu tekstów i rozumowym uzasadnianiu prawd wiary.

Literatura średniowiecza charakteryzowała się następującymi cechami:

  • Dwa nurty: religijny i świecki
  • Charakter parenetyczny wskazywaławzorcez˙yciaipostępowaniawskazywała wzorce życia i postępowania
  • Anonimowość
  • Uniwersalność
  • Alegoryczność

Example: Najpopularniejsze gatunki literackie średniowiecza to hymn, pieśń, kazanie, epos rycerski i kronika.

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

Knowunity zostało wyróżnione przez Apple i widnieje się na szczycie listy w sklepie z aplikacjami w kategorii edukacja w takich krajach jak Polska, Niemcy, Włochy, Francje, Szwajcaria i Wielka Brytania. Dołącz do Knowunity już dziś i pomóż milionom uczniów na całym świecie.

Ranked #1 Education App

Pobierz z

Google Play

Pobierz z

App Store

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

4.9+

Średnia ocena aplikacji

21 M

Uczniowie korzystają z Knowunity

#1

W rankingach aplikacji edukacyjnych w 17 krajach

950 K+

Uczniowie, którzy przesłali notatki

Nadal nie jesteś pewien? Zobacz, co mówią inni uczniowie...

Użytkownik iOS

Tak bardzo kocham tę aplikację [...] Polecam Knowunity każdemu!!! Moje oceny poprawiły się dzięki tej aplikacji :D

Filip, użytkownik iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze zaprojektowana. Do tej pory zawsze znajdowałam wszystko, czego szukałam :D

Zuzia, użytkownik iOS

Uwielbiam tę aplikację ❤️ właściwie używam jej za każdym razem, gdy się uczę.

 

Język polski

1873

22 paź 2022

4 strony

Kiedy zaczęło i skończyło się średniowiecze w Polsce? Cechy literatury średniowiecznej

user profile picture

Kacper

@kapiszy

Średniowiecze w Polsce to okres historyczny, który rozpoczął się wraz z przyjęciem chrztu przez Mieszka I w 966 roku i trwał do końca XV wieku.

Ramy czasowe średniowiecza w Polsce obejmują okres od 966 do około 1500 roku, choć koniec... Pokaż więcej

1. ramy czasowe
● Ramy czasowe średniowiecza obejmują w Europie nawet 10 wieków.
Ramy czasowe w Europie
Początek - 476 r. upadek cesarstwa z

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Wzorce osobowe i cechy literatury średniowiecznej

Literatura średniowiecza prezentowała różne wzorce osobowe, które miały charakter parenetyczny pouczającypouczający:

  1. Święty asceta: Rezygnował z majątku i przyjemności Żył w ubóstwie i umartwiał ciało Modlił się i pomagał bliźnim Po śmierci działy się cuda

Example: Przykładem świętego ascety w literaturze jest "Legenda o św. Aleksym".

  1. Rycerz: Odważny i waleczny Honorowy i wierny władcy Dobry chrześcijanin Gotowy bronić kraju i wiary
  2. Władca: Mądry i sprawiedliwy Pobożny Gotowy walczyć za kraj i wiarę

Example: Przykłady wzorców władcy i rycerza można znaleźć w "Kronice polskiej" Galla Anonima BolesławChrobryBolesław Chrobry i "Pieśni o Rolandzie" KarolWielkiKarol Wielki.

Cechy literatury średniowiecza:

  1. Anonimowość - twórca nie był ważny, liczyło się przesłanie dzieła
  2. Uniwersalność - podobne tematy w całej Europie, głównie po łacinie
  3. Alegoryczność - utwory miały znaczenie dosłowne i ukryte

Highlight: Motywy popularne w średniowieczu to deesis np.w"Bogurodzicy"np. w "Bogurodzicy", Stabat Mater Dolorosa np.w"Lamenciesˊwiętokrzyskim"np. w "Lamencie świętokrzyskim", danse macabre np.w"RozmowiemistrzaPolikarpazeSˊmiercią"np. w "Rozmowie mistrza Polikarpa ze Śmiercią" i ars moriendi np.w"PiesˊnioRolandzie"np. w "Pieśni o Rolandzie".

1. ramy czasowe
● Ramy czasowe średniowiecza obejmują w Europie nawet 10 wieków.
Ramy czasowe w Europie
Początek - 476 r. upadek cesarstwa z

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Sztuka i architektura średniowiecza

W średniowieczu rozwinęły się dwa główne style architektoniczne:

  1. Styl romański: Masywne budowle z kamienia Grube mury i małe okna Półkoliste łuki Proste i regularne kształty symbolizujące harmonię wszechświata Głównie klasztory, kościoły i budowle obronne

Highlight: W malarstwie romańskim dominowały płaskie freski, ikony i mozaiki, charakteryzujące się zakłóconymi proporcjami postaci i brakiem perspektywy.

  1. Styl gotycki: Wysokie, lekkie budowle z cegły Cienkie ściany i duże okna z witrażami Ostre łuki Strzelistość symbolizująca dążenie ku Bogu Katedry, ratusze, zamki rycerskie i kamienice

Highlight: Malarstwo gotyckie cechowało się większym realizmem, początkami perspektywy i żywymi barwami.

Popularne motywy w sztuce średniowiecza:

  • Danse macabre taniecsˊmiercitaniec śmierci
  • Ars moriendi sztukaumieraniasztuka umierania
  • Stabat Mater Dolorosa MatkaBoskacierpiącaMatka Boska cierpiąca
  • Deesis

Definition: Teocentryzm to pogląd głoszący, że Bóg stanowi centrum wszechświata, a dualizm to przekonanie o istnieniu dwóch przeciwstawnych sfer: materii i ducha.

Vocabulary: Feudalizm to ustrój społeczny oparty na hierarchii trzech stanów: duchowieństwa, rycerstwa i chłopstwa.

Uniwersalizm średniowiecza przejawiał się w ujednoliceniu kultury pod wpływem chrześcijaństwa, co widoczne było w podobnych budowlach, sztuce i literaturze w całej Europie.

1. ramy czasowe
● Ramy czasowe średniowiecza obejmują w Europie nawet 10 wieków.
Ramy czasowe w Europie
Początek - 476 r. upadek cesarstwa z

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Ramy czasowe i filozofia średniowiecza

Ramy czasowe średniowiecza w Europie obejmowały okres od 476 r. upadekcesarstwazachodniorzymskiegoupadek cesarstwa zachodniorzymskiego do 1453 r. zdobycieKonstantynopolaprzezTurkoˊwzdobycie Konstantynopola przez Turków. Inne ważne daty to wynalezienie druku przez Gutenberga 145214551452-1455 i odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba 14921492.

Ramy czasowe średniowiecza w Polsce to okres od X wieku do przełomu XV i XVI wieku.

Vocabulary: Średniowiecze złac.mediatempora,mediaaetas,intermediaaetas,mediumaevumz łac. media tempora, media aetas, intermedia aetas, medium aevum oznacza wieki średnie.

Filozofia średniowiecza opierała się głównie na trzech nurtach:

  1. Augustynizm sˊw.AugustynzHipponyśw. Augustyn z Hippony
  2. Tomizm sˊw.TomaszzAkwinuśw. Tomasz z Akwinu
  3. Franciszkanizm sˊw.FranciszekzAsyz˙uśw. Franciszek z Asyżu

Highlight: W średniowieczu ukształtowała się metoda filozofowania zwana scholastyką, polegająca na ściśle określonej pracy myślowej, komentowaniu tekstów i rozumowym uzasadnianiu prawd wiary.

Literatura średniowiecza charakteryzowała się następującymi cechami:

  • Dwa nurty: religijny i świecki
  • Charakter parenetyczny wskazywaławzorcez˙yciaipostępowaniawskazywała wzorce życia i postępowania
  • Anonimowość
  • Uniwersalność
  • Alegoryczność

Example: Najpopularniejsze gatunki literackie średniowiecza to hymn, pieśń, kazanie, epos rycerski i kronika.

1. ramy czasowe
● Ramy czasowe średniowiecza obejmują w Europie nawet 10 wieków.
Ramy czasowe w Europie
Początek - 476 r. upadek cesarstwa z

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Zobacz, co mówią o nas nasi użytkownicy. Pokochali nas — pokochasz też i Ty.

4.9/5

App Store

4.8/5

Google Play

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS