Przedmioty

Przedmioty

Więcej

Kiedy zaczęło i skończyło się średniowiecze w Polsce? Cechy literatury średniowiecznej

Otwórz

70

1

user profile picture

Kacper

22.10.2022

Język polski

Średniowiecze

Kiedy zaczęło i skończyło się średniowiecze w Polsce? Cechy literatury średniowiecznej

Średniowiecze w Polsce to okres historyczny, który rozpoczął się wraz z przyjęciem chrztu przez Mieszka I w 966 roku i trwał do końca XV wieku.

Ramy czasowe średniowiecza w Polsce obejmują okres od 966 do około 1500 roku, choć koniec średniowiecza w Europie nastąpił nieco wcześniej. W tym czasie rozwinęła się bogata literatura średniowieczna, której główne cechy to religijność, uniwersalizm, alegoryczność i dydaktyzm. Wśród najważniejszych utworów średniowiecza można wymienić "Bogurodzicę", "Kronikę Galla Anonima", "Kronikę Wincentego Kadłubka" oraz "Rozmowę Mistrza Polikarpa ze Śmiercią".

Istotnym elementem kultury średniowiecznej była scholastyka, czyli filozoficzny i teologiczny nurt myślowy, który łączył wiarę z rozumem. Scholastyczny sposób myślenia opierał się na metodzie dialektycznej, gdzie poprzez zadawanie pytań i udzielanie odpowiedzi dążono do poznania prawdy. Najwybitniejszym przedstawicielem tego nurtu był św. Tomasz z Akwinu, twórca tomizmu. Literatura średniowiecza w Polsce charakteryzowała się silnym wpływem łaciny i kultury chrześcijańskiej. Cechy literatury średniowiecza religijna obejmowały teocentryzm, uniwersalizm, anonimowość twórców oraz alegoryczność przekazu. Okres ten zakończył się wraz z nastaniem renesansu, który przyniósł nowe prądy humanistyczne i świeckie spojrzenie na świat. Przejście między epokami było płynne, a koniec średniowiecza w Polsce umownie datuje się na rok 1500, choć niektóre średniowieczne tradycje i sposoby myślenia przetrwały znacznie dłużej.

...

22.10.2022

1718

1. ramy czasowe
● Ramy czasowe średniowiecza obejmują w Europie nawet 10 wieków.
Ramy czasowe w Europie
Początek - 476 r. upadek cesarstwa z

Zobacz

Wzorce osobowe i cechy literatury średniowiecznej

Literatura średniowiecza prezentowała różne wzorce osobowe, które miały charakter parenetyczny (pouczający):

  1. Święty asceta:
    • Rezygnował z majątku i przyjemności
    • Żył w ubóstwie i umartwiał ciało
    • Modlił się i pomagał bliźnim
    • Po śmierci działy się cuda

Example: Przykładem świętego ascety w literaturze jest "Legenda o św. Aleksym".

  1. Rycerz:

    • Odważny i waleczny
    • Honorowy i wierny władcy
    • Dobry chrześcijanin
    • Gotowy bronić kraju i wiary
  2. Władca:

    • Mądry i sprawiedliwy
    • Pobożny
    • Gotowy walczyć za kraj i wiarę

Example: Przykłady wzorców władcy i rycerza można znaleźć w "Kronice polskiej" Galla Anonima (Bolesław Chrobry) i "Pieśni o Rolandzie" (Karol Wielki).

Cechy literatury średniowiecza:

  1. Anonimowość - twórca nie był ważny, liczyło się przesłanie dzieła
  2. Uniwersalność - podobne tematy w całej Europie, głównie po łacinie
  3. Alegoryczność - utwory miały znaczenie dosłowne i ukryte

Highlight: Motywy popularne w średniowieczu to deesis (np. w "Bogurodzicy"), Stabat Mater Dolorosa (np. w "Lamencie świętokrzyskim"), danse macabre (np. w "Rozmowie mistrza Polikarpa ze Śmiercią") i ars moriendi (np. w "Pieśni o Rolandzie").

1. ramy czasowe
● Ramy czasowe średniowiecza obejmują w Europie nawet 10 wieków.
Ramy czasowe w Europie
Początek - 476 r. upadek cesarstwa z

Zobacz

Sztuka i architektura średniowiecza

W średniowieczu rozwinęły się dwa główne style architektoniczne:

  1. Styl romański:
    • Masywne budowle z kamienia
    • Grube mury i małe okna
    • Półkoliste łuki
    • Proste i regularne kształty symbolizujące harmonię wszechświata
    • Głównie klasztory, kościoły i budowle obronne

Highlight: W malarstwie romańskim dominowały płaskie freski, ikony i mozaiki, charakteryzujące się zakłóconymi proporcjami postaci i brakiem perspektywy.

  1. Styl gotycki:
    • Wysokie, lekkie budowle z cegły
    • Cienkie ściany i duże okna z witrażami
    • Ostre łuki
    • Strzelistość symbolizująca dążenie ku Bogu
    • Katedry, ratusze, zamki rycerskie i kamienice

Highlight: Malarstwo gotyckie cechowało się większym realizmem, początkami perspektywy i żywymi barwami.

Popularne motywy w sztuce średniowiecza:

  • Danse macabre (taniec śmierci)
  • Ars moriendi (sztuka umierania)
  • Stabat Mater Dolorosa (Matka Boska cierpiąca)
  • Deesis

Definition: Teocentryzm to pogląd głoszący, że Bóg stanowi centrum wszechświata, a dualizm to przekonanie o istnieniu dwóch przeciwstawnych sfer: materii i ducha.

Vocabulary: Feudalizm to ustrój społeczny oparty na hierarchii trzech stanów: duchowieństwa, rycerstwa i chłopstwa.

Uniwersalizm średniowiecza przejawiał się w ujednoliceniu kultury pod wpływem chrześcijaństwa, co widoczne było w podobnych budowlach, sztuce i literaturze w całej Europie.

1. ramy czasowe
● Ramy czasowe średniowiecza obejmują w Europie nawet 10 wieków.
Ramy czasowe w Europie
Początek - 476 r. upadek cesarstwa z

Zobacz

Ramy czasowe i filozofia średniowiecza

Ramy czasowe średniowiecza w Europie obejmowały okres od 476 r. (upadek cesarstwa zachodniorzymskiego) do 1453 r. (zdobycie Konstantynopola przez Turków). Inne ważne daty to wynalezienie druku przez Gutenberga (1452-1455) i odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba (1492).

Ramy czasowe średniowiecza w Polsce to okres od X wieku do przełomu XV i XVI wieku.

Vocabulary: Średniowiecze (z łac. media tempora, media aetas, intermedia aetas, medium aevum) oznacza wieki średnie.

Filozofia średniowiecza opierała się głównie na trzech nurtach:

  1. Augustynizm (św. Augustyn z Hippony)
  2. Tomizm (św. Tomasz z Akwinu)
  3. Franciszkanizm (św. Franciszek z Asyżu)

Highlight: W średniowieczu ukształtowała się metoda filozofowania zwana scholastyką, polegająca na ściśle określonej pracy myślowej, komentowaniu tekstów i rozumowym uzasadnianiu prawd wiary.

Literatura średniowiecza charakteryzowała się następującymi cechami:

  • Dwa nurty: religijny i świecki
  • Charakter parenetyczny (wskazywała wzorce życia i postępowania)
  • Anonimowość
  • Uniwersalność
  • Alegoryczność

Example: Najpopularniejsze gatunki literackie średniowiecza to hymn, pieśń, kazanie, epos rycerski i kronika.

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

Knowunity zostało wyróżnione przez Apple i widnieje się na szczycie listy w sklepie z aplikacjami w kategorii edukacja w takich krajach jak Polska, Niemcy, Włochy, Francje, Szwajcaria i Wielka Brytania. Dołącz do Knowunity już dziś i pomóż milionom uczniów na całym świecie.

Ranked #1 Education App

Pobierz z

Google Play

Pobierz z

App Store

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

4.9+

Średnia ocena aplikacji

17 M

Uczniowie korzystają z Knowunity

#1

W rankingach aplikacji edukacyjnych w 17 krajach

950 K+

Uczniowie, którzy przesłali notatki

Nadal nie jesteś pewien? Zobacz, co mówią inni uczniowie...

Użytkownik iOS

Tak bardzo kocham tę aplikację [...] Polecam Knowunity każdemu!!! Moje oceny poprawiły się dzięki tej aplikacji :D

Filip, użytkownik iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze zaprojektowana. Do tej pory zawsze znajdowałam wszystko, czego szukałam :D

Zuzia, użytkownik iOS

Uwielbiam tę aplikację ❤️ właściwie używam jej za każdym razem, gdy się uczę.

Kiedy zaczęło i skończyło się średniowiecze w Polsce? Cechy literatury średniowiecznej

user profile picture

Kacper

@kapiszy

·

71 Obserwujących

Obserwuj

Średniowiecze w Polsce to okres historyczny, który rozpoczął się wraz z przyjęciem chrztu przez Mieszka I w 966 roku i trwał do końca XV wieku.

Ramy czasowe średniowiecza w Polsce obejmują okres od 966 do około 1500 roku, choć koniec średniowiecza w Europie nastąpił nieco wcześniej. W tym czasie rozwinęła się bogata literatura średniowieczna, której główne cechy to religijność, uniwersalizm, alegoryczność i dydaktyzm. Wśród najważniejszych utworów średniowiecza można wymienić "Bogurodzicę", "Kronikę Galla Anonima", "Kronikę Wincentego Kadłubka" oraz "Rozmowę Mistrza Polikarpa ze Śmiercią".

Istotnym elementem kultury średniowiecznej była scholastyka, czyli filozoficzny i teologiczny nurt myślowy, który łączył wiarę z rozumem. Scholastyczny sposób myślenia opierał się na metodzie dialektycznej, gdzie poprzez zadawanie pytań i udzielanie odpowiedzi dążono do poznania prawdy. Najwybitniejszym przedstawicielem tego nurtu był św. Tomasz z Akwinu, twórca tomizmu. Literatura średniowiecza w Polsce charakteryzowała się silnym wpływem łaciny i kultury chrześcijańskiej. Cechy literatury średniowiecza religijna obejmowały teocentryzm, uniwersalizm, anonimowość twórców oraz alegoryczność przekazu. Okres ten zakończył się wraz z nastaniem renesansu, który przyniósł nowe prądy humanistyczne i świeckie spojrzenie na świat. Przejście między epokami było płynne, a koniec średniowiecza w Polsce umownie datuje się na rok 1500, choć niektóre średniowieczne tradycje i sposoby myślenia przetrwały znacznie dłużej.

...

22.10.2022

1718

 

1/2

 

Język polski

70

1. ramy czasowe
● Ramy czasowe średniowiecza obejmują w Europie nawet 10 wieków.
Ramy czasowe w Europie
Początek - 476 r. upadek cesarstwa z

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Wzorce osobowe i cechy literatury średniowiecznej

Literatura średniowiecza prezentowała różne wzorce osobowe, które miały charakter parenetyczny (pouczający):

  1. Święty asceta:
    • Rezygnował z majątku i przyjemności
    • Żył w ubóstwie i umartwiał ciało
    • Modlił się i pomagał bliźnim
    • Po śmierci działy się cuda

Example: Przykładem świętego ascety w literaturze jest "Legenda o św. Aleksym".

  1. Rycerz:

    • Odważny i waleczny
    • Honorowy i wierny władcy
    • Dobry chrześcijanin
    • Gotowy bronić kraju i wiary
  2. Władca:

    • Mądry i sprawiedliwy
    • Pobożny
    • Gotowy walczyć za kraj i wiarę

Example: Przykłady wzorców władcy i rycerza można znaleźć w "Kronice polskiej" Galla Anonima (Bolesław Chrobry) i "Pieśni o Rolandzie" (Karol Wielki).

Cechy literatury średniowiecza:

  1. Anonimowość - twórca nie był ważny, liczyło się przesłanie dzieła
  2. Uniwersalność - podobne tematy w całej Europie, głównie po łacinie
  3. Alegoryczność - utwory miały znaczenie dosłowne i ukryte

Highlight: Motywy popularne w średniowieczu to deesis (np. w "Bogurodzicy"), Stabat Mater Dolorosa (np. w "Lamencie świętokrzyskim"), danse macabre (np. w "Rozmowie mistrza Polikarpa ze Śmiercią") i ars moriendi (np. w "Pieśni o Rolandzie").

1. ramy czasowe
● Ramy czasowe średniowiecza obejmują w Europie nawet 10 wieków.
Ramy czasowe w Europie
Początek - 476 r. upadek cesarstwa z

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Sztuka i architektura średniowiecza

W średniowieczu rozwinęły się dwa główne style architektoniczne:

  1. Styl romański:
    • Masywne budowle z kamienia
    • Grube mury i małe okna
    • Półkoliste łuki
    • Proste i regularne kształty symbolizujące harmonię wszechświata
    • Głównie klasztory, kościoły i budowle obronne

Highlight: W malarstwie romańskim dominowały płaskie freski, ikony i mozaiki, charakteryzujące się zakłóconymi proporcjami postaci i brakiem perspektywy.

  1. Styl gotycki:
    • Wysokie, lekkie budowle z cegły
    • Cienkie ściany i duże okna z witrażami
    • Ostre łuki
    • Strzelistość symbolizująca dążenie ku Bogu
    • Katedry, ratusze, zamki rycerskie i kamienice

Highlight: Malarstwo gotyckie cechowało się większym realizmem, początkami perspektywy i żywymi barwami.

Popularne motywy w sztuce średniowiecza:

  • Danse macabre (taniec śmierci)
  • Ars moriendi (sztuka umierania)
  • Stabat Mater Dolorosa (Matka Boska cierpiąca)
  • Deesis

Definition: Teocentryzm to pogląd głoszący, że Bóg stanowi centrum wszechświata, a dualizm to przekonanie o istnieniu dwóch przeciwstawnych sfer: materii i ducha.

Vocabulary: Feudalizm to ustrój społeczny oparty na hierarchii trzech stanów: duchowieństwa, rycerstwa i chłopstwa.

Uniwersalizm średniowiecza przejawiał się w ujednoliceniu kultury pod wpływem chrześcijaństwa, co widoczne było w podobnych budowlach, sztuce i literaturze w całej Europie.

1. ramy czasowe
● Ramy czasowe średniowiecza obejmują w Europie nawet 10 wieków.
Ramy czasowe w Europie
Początek - 476 r. upadek cesarstwa z

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Ramy czasowe i filozofia średniowiecza

Ramy czasowe średniowiecza w Europie obejmowały okres od 476 r. (upadek cesarstwa zachodniorzymskiego) do 1453 r. (zdobycie Konstantynopola przez Turków). Inne ważne daty to wynalezienie druku przez Gutenberga (1452-1455) i odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba (1492).

Ramy czasowe średniowiecza w Polsce to okres od X wieku do przełomu XV i XVI wieku.

Vocabulary: Średniowiecze (z łac. media tempora, media aetas, intermedia aetas, medium aevum) oznacza wieki średnie.

Filozofia średniowiecza opierała się głównie na trzech nurtach:

  1. Augustynizm (św. Augustyn z Hippony)
  2. Tomizm (św. Tomasz z Akwinu)
  3. Franciszkanizm (św. Franciszek z Asyżu)

Highlight: W średniowieczu ukształtowała się metoda filozofowania zwana scholastyką, polegająca na ściśle określonej pracy myślowej, komentowaniu tekstów i rozumowym uzasadnianiu prawd wiary.

Literatura średniowiecza charakteryzowała się następującymi cechami:

  • Dwa nurty: religijny i świecki
  • Charakter parenetyczny (wskazywała wzorce życia i postępowania)
  • Anonimowość
  • Uniwersalność
  • Alegoryczność

Example: Najpopularniejsze gatunki literackie średniowiecza to hymn, pieśń, kazanie, epos rycerski i kronika.

1. ramy czasowe
● Ramy czasowe średniowiecza obejmują w Europie nawet 10 wieków.
Ramy czasowe w Europie
Początek - 476 r. upadek cesarstwa z

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

Knowunity zostało wyróżnione przez Apple i widnieje się na szczycie listy w sklepie z aplikacjami w kategorii edukacja w takich krajach jak Polska, Niemcy, Włochy, Francje, Szwajcaria i Wielka Brytania. Dołącz do Knowunity już dziś i pomóż milionom uczniów na całym świecie.

Ranked #1 Education App

Pobierz z

Google Play

Pobierz z

App Store

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

4.9+

Średnia ocena aplikacji

17 M

Uczniowie korzystają z Knowunity

#1

W rankingach aplikacji edukacyjnych w 17 krajach

950 K+

Uczniowie, którzy przesłali notatki

Nadal nie jesteś pewien? Zobacz, co mówią inni uczniowie...

Użytkownik iOS

Tak bardzo kocham tę aplikację [...] Polecam Knowunity każdemu!!! Moje oceny poprawiły się dzięki tej aplikacji :D

Filip, użytkownik iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze zaprojektowana. Do tej pory zawsze znajdowałam wszystko, czego szukałam :D

Zuzia, użytkownik iOS

Uwielbiam tę aplikację ❤️ właściwie używam jej za każdym razem, gdy się uczę.