Przedmioty

Przedmioty

Więcej

Kiedy zaczęło i skończyło się średniowiecze w Polsce? Cechy literatury średniowiecznej

Zobacz

Kiedy zaczęło i skończyło się średniowiecze w Polsce? Cechy literatury średniowiecznej
user profile picture

Kacper

@kapiszy

·

61 Obserwujących

Obserwuj

Średniowiecze w Polsce to okres historyczny, który rozpoczął się wraz z przyjęciem chrztu przez Mieszka I w 966 roku i trwał do końca XV wieku.

Ramy czasowe średniowiecza w Polsce obejmują okres od 966 do około 1500 roku, choć koniec średniowiecza w Europie nastąpił nieco wcześniej. W tym czasie rozwinęła się bogata literatura średniowieczna, której główne cechy to religijność, uniwersalizm, alegoryczność i dydaktyzm. Wśród najważniejszych utworów średniowiecza można wymienić "Bogurodzicę", "Kronikę Galla Anonima", "Kronikę Wincentego Kadłubka" oraz "Rozmowę Mistrza Polikarpa ze Śmiercią".

Istotnym elementem kultury średniowiecznej była scholastyka, czyli filozoficzny i teologiczny nurt myślowy, który łączył wiarę z rozumem. Scholastyczny sposób myślenia opierał się na metodzie dialektycznej, gdzie poprzez zadawanie pytań i udzielanie odpowiedzi dążono do poznania prawdy. Najwybitniejszym przedstawicielem tego nurtu był św. Tomasz z Akwinu, twórca tomizmu. Literatura średniowiecza w Polsce charakteryzowała się silnym wpływem łaciny i kultury chrześcijańskiej. Cechy literatury średniowiecza religijna obejmowały teocentryzm, uniwersalizm, anonimowość twórców oraz alegoryczność przekazu. Okres ten zakończył się wraz z nastaniem renesansu, który przyniósł nowe prądy humanistyczne i świeckie spojrzenie na świat. Przejście między epokami było płynne, a koniec średniowiecza w Polsce umownie datuje się na rok 1500, choć niektóre średniowieczne tradycje i sposoby myślenia przetrwały znacznie dłużej.

22.10.2022

1253

1. ramy czasowe
● Ramy czasowe średniowiecza obejmują w Europie nawet 10 wieków.
Ramy czasowe w Europie
Początek - 476 r. upadek cesarstwa z

Zobacz

Wzorce osobowe i cechy literatury średniowiecznej

Literatura średniowiecza prezentowała różne wzorce osobowe, które miały charakter parenetyczny (pouczający):

  1. Święty asceta:
    • Rezygnował z majątku i przyjemności
    • Żył w ubóstwie i umartwiał ciało
    • Modlił się i pomagał bliźnim
    • Po śmierci działy się cuda

Example: Przykładem świętego ascety w literaturze jest "Legenda o św. Aleksym".

  1. Rycerz:

    • Odważny i waleczny
    • Honorowy i wierny władcy
    • Dobry chrześcijanin
    • Gotowy bronić kraju i wiary
  2. Władca:

    • Mądry i sprawiedliwy
    • Pobożny
    • Gotowy walczyć za kraj i wiarę

Example: Przykłady wzorców władcy i rycerza można znaleźć w "Kronice polskiej" Galla Anonima (Bolesław Chrobry) i "Pieśni o Rolandzie" (Karol Wielki).

Cechy literatury średniowiecza:

  1. Anonimowość - twórca nie był ważny, liczyło się przesłanie dzieła
  2. Uniwersalność - podobne tematy w całej Europie, głównie po łacinie
  3. Alegoryczność - utwory miały znaczenie dosłowne i ukryte

Highlight: Motywy popularne w średniowieczu to deesis (np. w "Bogurodzicy"), Stabat Mater Dolorosa (np. w "Lamencie świętokrzyskim"), danse macabre (np. w "Rozmowie mistrza Polikarpa ze Śmiercią") i ars moriendi (np. w "Pieśni o Rolandzie").

1. ramy czasowe
● Ramy czasowe średniowiecza obejmują w Europie nawet 10 wieków.
Ramy czasowe w Europie
Początek - 476 r. upadek cesarstwa z

Zobacz

Sztuka i architektura średniowiecza

W średniowieczu rozwinęły się dwa główne style architektoniczne:

  1. Styl romański:
    • Masywne budowle z kamienia
    • Grube mury i małe okna
    • Półkoliste łuki
    • Proste i regularne kształty symbolizujące harmonię wszechświata
    • Głównie klasztory, kościoły i budowle obronne

Highlight: W malarstwie romańskim dominowały płaskie freski, ikony i mozaiki, charakteryzujące się zakłóconymi proporcjami postaci i brakiem perspektywy.

  1. Styl gotycki:
    • Wysokie, lekkie budowle z cegły
    • Cienkie ściany i duże okna z witrażami
    • Ostre łuki
    • Strzelistość symbolizująca dążenie ku Bogu
    • Katedry, ratusze, zamki rycerskie i kamienice

Highlight: Malarstwo gotyckie cechowało się większym realizmem, początkami perspektywy i żywymi barwami.

Popularne motywy w sztuce średniowiecza:

  • Danse macabre (taniec śmierci)
  • Ars moriendi (sztuka umierania)
  • Stabat Mater Dolorosa (Matka Boska cierpiąca)
  • Deesis

Definition: Teocentryzm to pogląd głoszący, że Bóg stanowi centrum wszechświata, a dualizm to przekonanie o istnieniu dwóch przeciwstawnych sfer: materii i ducha.

Vocabulary: Feudalizm to ustrój społeczny oparty na hierarchii trzech stanów: duchowieństwa, rycerstwa i chłopstwa.

Uniwersalizm średniowiecza przejawiał się w ujednoliceniu kultury pod wpływem chrześcijaństwa, co widoczne było w podobnych budowlach, sztuce i literaturze w całej Europie.

1. ramy czasowe
● Ramy czasowe średniowiecza obejmują w Europie nawet 10 wieków.
Ramy czasowe w Europie
Początek - 476 r. upadek cesarstwa z

Zobacz

Ramy czasowe i filozofia średniowiecza

Ramy czasowe średniowiecza w Europie obejmowały okres od 476 r. (upadek cesarstwa zachodniorzymskiego) do 1453 r. (zdobycie Konstantynopola przez Turków). Inne ważne daty to wynalezienie druku przez Gutenberga (1452-1455) i odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba (1492).

Ramy czasowe średniowiecza w Polsce to okres od X wieku do przełomu XV i XVI wieku.

Vocabulary: Średniowiecze (z łac. media tempora, media aetas, intermedia aetas, medium aevum) oznacza wieki średnie.

Filozofia średniowiecza opierała się głównie na trzech nurtach:

  1. Augustynizm (św. Augustyn z Hippony)
  2. Tomizm (św. Tomasz z Akwinu)
  3. Franciszkanizm (św. Franciszek z Asyżu)

Highlight: W średniowieczu ukształtowała się metoda filozofowania zwana scholastyką, polegająca na ściśle określonej pracy myślowej, komentowaniu tekstów i rozumowym uzasadnianiu prawd wiary.

Literatura średniowiecza charakteryzowała się następującymi cechami:

  • Dwa nurty: religijny i świecki
  • Charakter parenetyczny (wskazywała wzorce życia i postępowania)
  • Anonimowość
  • Uniwersalność
  • Alegoryczność

Example: Najpopularniejsze gatunki literackie średniowiecza to hymn, pieśń, kazanie, epos rycerski i kronika.

1. ramy czasowe
● Ramy czasowe średniowiecza obejmują w Europie nawet 10 wieków.
Ramy czasowe w Europie
Początek - 476 r. upadek cesarstwa z

Zobacz

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

Knowunity zostało wyróżnione przez Apple i widnieje się na szczycie listy w sklepie z aplikacjami w kategorii edukacja w takich krajach jak Polska, Niemcy, Włochy, Francje, Szwajcaria i Wielka Brytania. Dołącz do Knowunity już dziś i pomóż milionom uczniów na całym świecie.

Ranked #1 Education App

Pobierz z

Google Play

Pobierz z

App Store

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

4.9+

Średnia ocena aplikacji

15 M

Uczniowie korzystają z Knowunity

#1

W rankingach aplikacji edukacyjnych w 12 krajach

950 K+

Uczniowie, którzy przesłali notatki

Nadal nie jesteś pewien? Zobacz, co mówią inni uczniowie...

Użytkownik iOS

Tak bardzo kocham tę aplikację [...] Polecam Knowunity każdemu!!! Moje oceny poprawiły się dzięki tej aplikacji :D

Filip, użytkownik iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze zaprojektowana. Do tej pory zawsze znajdowałam wszystko, czego szukałam :D

Zuzia, użytkownik iOS

Uwielbiam tę aplikację ❤️ właściwie używam jej za każdym razem, gdy się uczę.

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Kiedy zaczęło i skończyło się średniowiecze w Polsce? Cechy literatury średniowiecznej

user profile picture

Kacper

@kapiszy

·

61 Obserwujących

Obserwuj

Średniowiecze w Polsce to okres historyczny, który rozpoczął się wraz z przyjęciem chrztu przez Mieszka I w 966 roku i trwał do końca XV wieku.

Ramy czasowe średniowiecza w Polsce obejmują okres od 966 do około 1500 roku, choć koniec średniowiecza w Europie nastąpił nieco wcześniej. W tym czasie rozwinęła się bogata literatura średniowieczna, której główne cechy to religijność, uniwersalizm, alegoryczność i dydaktyzm. Wśród najważniejszych utworów średniowiecza można wymienić "Bogurodzicę", "Kronikę Galla Anonima", "Kronikę Wincentego Kadłubka" oraz "Rozmowę Mistrza Polikarpa ze Śmiercią".

Istotnym elementem kultury średniowiecznej była scholastyka, czyli filozoficzny i teologiczny nurt myślowy, który łączył wiarę z rozumem. Scholastyczny sposób myślenia opierał się na metodzie dialektycznej, gdzie poprzez zadawanie pytań i udzielanie odpowiedzi dążono do poznania prawdy. Najwybitniejszym przedstawicielem tego nurtu był św. Tomasz z Akwinu, twórca tomizmu. Literatura średniowiecza w Polsce charakteryzowała się silnym wpływem łaciny i kultury chrześcijańskiej. Cechy literatury średniowiecza religijna obejmowały teocentryzm, uniwersalizm, anonimowość twórców oraz alegoryczność przekazu. Okres ten zakończył się wraz z nastaniem renesansu, który przyniósł nowe prądy humanistyczne i świeckie spojrzenie na świat. Przejście między epokami było płynne, a koniec średniowiecza w Polsce umownie datuje się na rok 1500, choć niektóre średniowieczne tradycje i sposoby myślenia przetrwały znacznie dłużej.

22.10.2022

1253

 

1/2

 

Język polski

66

1. ramy czasowe
● Ramy czasowe średniowiecza obejmują w Europie nawet 10 wieków.
Ramy czasowe w Europie
Początek - 476 r. upadek cesarstwa z

Wzorce osobowe i cechy literatury średniowiecznej

Literatura średniowiecza prezentowała różne wzorce osobowe, które miały charakter parenetyczny (pouczający):

  1. Święty asceta:
    • Rezygnował z majątku i przyjemności
    • Żył w ubóstwie i umartwiał ciało
    • Modlił się i pomagał bliźnim
    • Po śmierci działy się cuda

Example: Przykładem świętego ascety w literaturze jest "Legenda o św. Aleksym".

  1. Rycerz:

    • Odważny i waleczny
    • Honorowy i wierny władcy
    • Dobry chrześcijanin
    • Gotowy bronić kraju i wiary
  2. Władca:

    • Mądry i sprawiedliwy
    • Pobożny
    • Gotowy walczyć za kraj i wiarę

Example: Przykłady wzorców władcy i rycerza można znaleźć w "Kronice polskiej" Galla Anonima (Bolesław Chrobry) i "Pieśni o Rolandzie" (Karol Wielki).

Cechy literatury średniowiecza:

  1. Anonimowość - twórca nie był ważny, liczyło się przesłanie dzieła
  2. Uniwersalność - podobne tematy w całej Europie, głównie po łacinie
  3. Alegoryczność - utwory miały znaczenie dosłowne i ukryte

Highlight: Motywy popularne w średniowieczu to deesis (np. w "Bogurodzicy"), Stabat Mater Dolorosa (np. w "Lamencie świętokrzyskim"), danse macabre (np. w "Rozmowie mistrza Polikarpa ze Śmiercią") i ars moriendi (np. w "Pieśni o Rolandzie").

1. ramy czasowe
● Ramy czasowe średniowiecza obejmują w Europie nawet 10 wieków.
Ramy czasowe w Europie
Początek - 476 r. upadek cesarstwa z

Sztuka i architektura średniowiecza

W średniowieczu rozwinęły się dwa główne style architektoniczne:

  1. Styl romański:
    • Masywne budowle z kamienia
    • Grube mury i małe okna
    • Półkoliste łuki
    • Proste i regularne kształty symbolizujące harmonię wszechświata
    • Głównie klasztory, kościoły i budowle obronne

Highlight: W malarstwie romańskim dominowały płaskie freski, ikony i mozaiki, charakteryzujące się zakłóconymi proporcjami postaci i brakiem perspektywy.

  1. Styl gotycki:
    • Wysokie, lekkie budowle z cegły
    • Cienkie ściany i duże okna z witrażami
    • Ostre łuki
    • Strzelistość symbolizująca dążenie ku Bogu
    • Katedry, ratusze, zamki rycerskie i kamienice

Highlight: Malarstwo gotyckie cechowało się większym realizmem, początkami perspektywy i żywymi barwami.

Popularne motywy w sztuce średniowiecza:

  • Danse macabre (taniec śmierci)
  • Ars moriendi (sztuka umierania)
  • Stabat Mater Dolorosa (Matka Boska cierpiąca)
  • Deesis

Definition: Teocentryzm to pogląd głoszący, że Bóg stanowi centrum wszechświata, a dualizm to przekonanie o istnieniu dwóch przeciwstawnych sfer: materii i ducha.

Vocabulary: Feudalizm to ustrój społeczny oparty na hierarchii trzech stanów: duchowieństwa, rycerstwa i chłopstwa.

Uniwersalizm średniowiecza przejawiał się w ujednoliceniu kultury pod wpływem chrześcijaństwa, co widoczne było w podobnych budowlach, sztuce i literaturze w całej Europie.

1. ramy czasowe
● Ramy czasowe średniowiecza obejmują w Europie nawet 10 wieków.
Ramy czasowe w Europie
Początek - 476 r. upadek cesarstwa z

Ramy czasowe i filozofia średniowiecza

Ramy czasowe średniowiecza w Europie obejmowały okres od 476 r. (upadek cesarstwa zachodniorzymskiego) do 1453 r. (zdobycie Konstantynopola przez Turków). Inne ważne daty to wynalezienie druku przez Gutenberga (1452-1455) i odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba (1492).

Ramy czasowe średniowiecza w Polsce to okres od X wieku do przełomu XV i XVI wieku.

Vocabulary: Średniowiecze (z łac. media tempora, media aetas, intermedia aetas, medium aevum) oznacza wieki średnie.

Filozofia średniowiecza opierała się głównie na trzech nurtach:

  1. Augustynizm (św. Augustyn z Hippony)
  2. Tomizm (św. Tomasz z Akwinu)
  3. Franciszkanizm (św. Franciszek z Asyżu)

Highlight: W średniowieczu ukształtowała się metoda filozofowania zwana scholastyką, polegająca na ściśle określonej pracy myślowej, komentowaniu tekstów i rozumowym uzasadnianiu prawd wiary.

Literatura średniowiecza charakteryzowała się następującymi cechami:

  • Dwa nurty: religijny i świecki
  • Charakter parenetyczny (wskazywała wzorce życia i postępowania)
  • Anonimowość
  • Uniwersalność
  • Alegoryczność

Example: Najpopularniejsze gatunki literackie średniowiecza to hymn, pieśń, kazanie, epos rycerski i kronika.

1. ramy czasowe
● Ramy czasowe średniowiecza obejmują w Europie nawet 10 wieków.
Ramy czasowe w Europie
Początek - 476 r. upadek cesarstwa z

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

Knowunity zostało wyróżnione przez Apple i widnieje się na szczycie listy w sklepie z aplikacjami w kategorii edukacja w takich krajach jak Polska, Niemcy, Włochy, Francje, Szwajcaria i Wielka Brytania. Dołącz do Knowunity już dziś i pomóż milionom uczniów na całym świecie.

Ranked #1 Education App

Pobierz z

Google Play

Pobierz z

App Store

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

4.9+

Średnia ocena aplikacji

15 M

Uczniowie korzystają z Knowunity

#1

W rankingach aplikacji edukacyjnych w 12 krajach

950 K+

Uczniowie, którzy przesłali notatki

Nadal nie jesteś pewien? Zobacz, co mówią inni uczniowie...

Użytkownik iOS

Tak bardzo kocham tę aplikację [...] Polecam Knowunity każdemu!!! Moje oceny poprawiły się dzięki tej aplikacji :D

Filip, użytkownik iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze zaprojektowana. Do tej pory zawsze znajdowałam wszystko, czego szukałam :D

Zuzia, użytkownik iOS

Uwielbiam tę aplikację ❤️ właściwie używam jej za każdym razem, gdy się uczę.