Ramy czasowe i główne cechy średniowiecza
Ramy czasowe średniowiecza w Europie obejmowały okres około tysiąca lat, od V do XV wieku. Za początek epoki uznaje się upadek cesarstwa zachodniorzymskiego, a za jej koniec zdobycie Konstantynopola przez Turków. Średniowiecze jest chronologicznie drugą epoką w literaturze.
Epokę charakteryzował dualizm, czyli pogląd o podziale świata na dwie przeciwstawne sfery: sacrum (wieczną, boską, duchową) i profanum (doczesną, ludzką, materialną). Dualizm dotyczył również człowieka, postrzeganego jako istota złożona z wiecznej duszy i śmiertelnego ciała.
Kulturę średniowiecza cechował uniwersalizm, co oznaczało, że wszędzie tam, gdzie docierało chrześcijaństwo, kultura podlegała ujednoliceniu. W całej Europie wznoszono podobne świątynie, odmawiano te same modlitwy, istniał jednolity system szkolnictwa. W nauce dominowała scholastyka, a ludzie wykształceni używali wspólnego języka - łaciny.
Highlight: Feudalizm w średniowieczu był jednolitym systemem społeczno-politycznym. Społeczeństwo feudalne było zhierarchizowane - podzielone na stany, które różniły się posiadanymi przywilejami i obowiązkami.
Example: Najbardziej znaczące i uprzywilejowane były duchowieństwo i rycerstwo. Naczelnym zadaniem księży było krzewienie i umacnianie wiary, a rycerzy - walka w jej obronie. Stąd też symbolami epoki stały się krzyż i miecz.
Sztuka romańska i gotycka to dwa główne style architektoniczne średniowiecza. Sztuka romańska charakteryzowała się grubymi, masywnymi murami, małymi oknami i półkolistymi łukami. Portal symbolizował przejście ze strefy sacrum do strefy profanum. Sztuka gotycka z kolei wyróżniała się strzelistymi budowlami zakończonymi iglicami, ostrymi łukami (symbolizującymi ręce wznoszone ku Bogu), rozetami, witrażami i ołtarzami szafiastymi.
Definition: Teocentryzm w średniowieczu oznaczał, że w centrum zainteresowania znajdował się Bóg. Człowiek średniowiecza traktował Boga jako najwyższą wartość i kierował się zasadą "memento mori" (pamiętaj o śmierci), która przypominała, że życie ziemskie jest jedynie wstępem do życia wiecznego.
