Przedmioty

Przedmioty

Więcej

Zobacz

Średniowiecze: Epoka, Charakterystyka i Literatura Polski
user profile picture

fs.maja

@fs.maja

·

74 Obserwujących

Obserwuj

Średniowiecze: Epoka, Charakterystyka i Literatura Polski

 

Język polski

 

1

Notatka

Średniowiecze - charakterystyka epoki

  • Średniowiecze to najdłuższa epoka w dziejach kultury zachodniej, trwająca od V do XV wieku.
  • W Polsce ramy czasowe to X-XV wiek, począwszy od chrztu Polski w 966 roku.
  • Nazwa "medium aevum" (wieki średnie) początkowo miała negatywny wydźwięk, ale z czasem doceniono dorobek tej epoki.
  • Główne hasła to "memento mori", "ora et labora" i "ad maiorem Dei gloriam".
  • Literatura średniowieczna charakteryzowała się dwujęzycznością, anonimowością, religijnością, alegorycznością i dydaktyzmem.

7.03.2023

17198

Ramy czasowe i nazwa epoki średniowiecza

Średniowiecze to najdłużej trwająca epoka w dziejach zachodniej kultury europejskiej, obejmująca obszar, na którym panowało łacińskie chrześcijaństwo. W Polsce epoka ta trwała od X do XV wieku, rozpoczynając się chrztem Polski w 966 roku. Na zachodzie Europy ramy czasowe średniowiecza obejmowały okres od V do XV wieku, z początkiem wyznaczonym upadkiem cesarstwa zachodniorzymskiego w 476 roku, a końcem odkryciem Ameryki w 1492 roku. Nazwa epoki średniowiecza to "medium aevum", czyli "wieki średnie". Początkowo termin ten miał negatywny wydźwięk, kojarzony z okresem ciemnoty i upadku, jednak z czasem doceniono bogaty dorobek tej epoki.

Highlight: Ramy czasowe średniowiecza w Polsce to X-XV wiek, podczas gdy w zachodniej Europie epoka ta trwała od V do XV wieku.

Vocabulary: Teocentryzm - pogląd stawiający Boga w centrum wszechświata i ludzkiego życia, charakterystyczny dla epoki średniowiecza.

Średniowiecze
ramy czajowe:
→ Średniowiecze to najdłużej trwająca epoka w dziejach
zachodniej kultury, europejskiej - obszaru na którym panu

Zarejestruj się

Zarejestruj się, aby uzyskać nieograniczony dostęp do tysięcy notatek. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Dołącz do milionów studentów

Popraw swoje oceny

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Hasła i cechy literatury średniowiecznej

Główne hasła epoki średniowiecza to "memento mori" (pamiętaj o śmierci), przypominające o nieuchronności śmierci i przemijaniu doczesnych spraw, oraz "ora et labora" (módl się i pracuj), odzwierciedlające postawę zakonników wobec Boga i świata. Cechy literatury średniowiecza obejmowały dwujęzyczność (pisano po łacinie i w językach narodowych), anonimowość (autorzy pozostawali nieznani, tworząc na chwałę Boga), religijność (dominowały utwory związane z wiarą), alegoryczność i symboliczność (dzieła niosły ukryte znaczenia), dydaktyczność (utwory miały wychowywać odbiorców) oraz parenetyczność (kreowano wzorce osobowe do naśladowania).

Przykład: "Bogurodzica" i "Legenda o św. Aleksym" to przykłady literatury średniowiecza, które ilustrują teocentryzm i parenetyczność epoki.

Definicja: Parenetyczność to cecha literatury średniowiecznej polegająca na kreowaniu wzorców osobowych, które powinny być naśladowane przez odbiorców.

Średniowiecze
ramy czajowe:
→ Średniowiecze to najdłużej trwająca epoka w dziejach
zachodniej kultury, europejskiej - obszaru na którym panu

Zarejestruj się

Zarejestruj się, aby uzyskać nieograniczony dostęp do tysięcy notatek. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Dołącz do milionów studentów

Popraw swoje oceny

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Główne pojęcia i motywy średniowiecza

W epoce średniowiecza kluczowe znaczenie miały pojęcia takie jak teocentryzm, franciszkanizm i asceza. Teocentryzm stawiał Boga w centrum życia i nadawał mu sens. Franciszkanizm wyrażał postawę ufnej miłości do Boga, ludzi i przyrody, głosząc radość istnienia i naśladowanie Jezusa. Asceza oznaczała dobrowolne wyrzeczenie się dóbr materialnych i ziemskich przyjemności w dążeniu do zbawienia. Ważnymi motywami były również "deesis" (przedstawienie Jezusa, Maryi i Jana Chrzciciela), "danse macabre" (taniec śmierci symbolizujący równość wszystkich wobec śmierci) oraz "ars moriendi" (sztuka umierania zgodnie z chrześcijańskimi zasadami).

Highlight: Pojęcia kluczowe dla epoki średniowiecza to teocentryzm, franciszkanizm i asceza, które kształtowały światopogląd i literaturę tego okresu.

Przykład: "Kwiatki św. Franciszka" to utwór ilustrujący ideę franciszkanizmu, głoszący miłość do Boga, ludzi i przyrody.

Średniowiecze
ramy czajowe:
→ Średniowiecze to najdłużej trwająca epoka w dziejach
zachodniej kultury, europejskiej - obszaru na którym panu

Zarejestruj się

Zarejestruj się, aby uzyskać nieograniczony dostęp do tysięcy notatek. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Dołącz do milionów studentów

Popraw swoje oceny

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Wzorce osobowe i estetyka średniowiecza

W literaturze średniowiecznej kreowano wzorce osobowe, które powinny być naśladowane. Najważniejszymi z nich byli dobry władca, rycerz i święty. Etos rycerski obejmował zasady takie jak lojalność wobec suwerena, wierność przysięgom, obrona słabszych i szerzenie chrześcijaństwa. W estetyce średniowiecznej pojawiały się również elementy groteski, naturalizmu i turpizmu. Groteska łączyła przeciwstawne normy estetyczne i obyczajowe, naturalizm zakładał drobiazgowy opis rzeczywistości bez ograniczeń estetycznych, a turpizm wprowadzał do sztuki motywy brzydoty i rozkładu.

Definicja: Etos rycerski to zespół norm etycznych określających zachowanie rycerza, obejmujący m.in. lojalność, wierność, obronę słabszych i szerzenie chrześcijaństwa.

Przykład: "Pieśń o Rolandzie" jest przykładem utworu przedstawiającego etos rycerski w literaturze średniowiecznej.

Średniowiecze
ramy czajowe:
→ Średniowiecze to najdłużej trwająca epoka w dziejach
zachodniej kultury, europejskiej - obszaru na którym panu

Zarejestruj się

Zarejestruj się, aby uzyskać nieograniczony dostęp do tysięcy notatek. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Dołącz do milionów studentów

Popraw swoje oceny

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Gatunki literackie i koncepcje filozoficzne średniowiecza

W epoce średniowiecza rozwinęły się specyficzne gatunki literackie, takie jak hagiografia (żywoty świętych) czy "ars moriendi" (sztuka umierania). Hagiografia zajmowała się opisywaniem życia świętych, stanowiąc ważny element literatury religijnej. "Ars moriendi" to gatunek przedstawiający, jak należy przygotować się na nadejście śmierci zgodnie z chrześcijańskimi wzorcami. Ważną koncepcją filozoficzną była "fuga mundi" (ucieczka od świata), polegająca na odwróceniu się od spraw doczesnych. Literatura średniowieczna charakteryzowała się również hierarchizmem, czyli uporządkowaniem rzeczy, zagadnień i osób od najważniejszych do najmniej istotnych, co odzwierciedlało średniowieczny porządek świata.

Vocabulary: Hagiografia to dział piśmiennictwa zajmujący się opisywaniem żywotów świętych, popularny w literaturze średniowiecznej.

Highlight: Średniowiecze pojęcia takie jak "ars moriendi", "fuga mundi" czy hierarchizm kształtowały sposób myślenia i tworzenia literatury w tej epoce.

Średniowiecze
ramy czajowe:
→ Średniowiecze to najdłużej trwająca epoka w dziejach
zachodniej kultury, europejskiej - obszaru na którym panu

Zarejestruj się

Zarejestruj się, aby uzyskać nieograniczony dostęp do tysięcy notatek. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Dołącz do milionów studentów

Popraw swoje oceny

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Średniowiecze
ramy czajowe:
→ Średniowiecze to najdłużej trwająca epoka w dziejach
zachodniej kultury, europejskiej - obszaru na którym panu

Zarejestruj się

Zarejestruj się, aby uzyskać nieograniczony dostęp do tysięcy notatek. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Dołącz do milionów studentów

Popraw swoje oceny

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Średniowiecze
ramy czajowe:
→ Średniowiecze to najdłużej trwająca epoka w dziejach
zachodniej kultury, europejskiej - obszaru na którym panu

Zarejestruj się

Zarejestruj się, aby uzyskać nieograniczony dostęp do tysięcy notatek. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Dołącz do milionów studentów

Popraw swoje oceny

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Średniowiecze
ramy czajowe:
→ Średniowiecze to najdłużej trwająca epoka w dziejach
zachodniej kultury, europejskiej - obszaru na którym panu

Zarejestruj się

Zarejestruj się, aby uzyskać nieograniczony dostęp do tysięcy notatek. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Dołącz do milionów studentów

Popraw swoje oceny

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.