Początki i charakterystyka średniowiecza

Średniowiecze, zwane "wiekiem średnim", rozpoczęło się upadkiem Cesarstwa Rzymskiego w 476 roku. W Polsce za początek tej epoki przyjmuje się chrzest Polski w 966 roku. Okres ten charakteryzował się uniwersalizmem średniowiecznym, który przejawiał się w powszechnej wspólnocie kulturowej opartej na jednolitym systemie przekonań i poglądów.

Główne cechy uniwersalizmu średniowiecznego to:

1. Ponadnarodowy język - łacina, używana w Kościele, przez elity społeczne i w szkołach.
2. System szkolnictwa oparty na trivium (gramatyka, retoryka, dialektyka) i quadrivium (arytmetyka, geometria, astronomia, muzyka).
3. Podział władzy między papiestwo i cesarstwo.
4. System społeczny oparty na feudalizmie.
5. Charakterystyczne wzorce osobowe: władca, rycerz, święty.
6. Style architektoniczne: romański i gotycki.
7. Specyficzne motywy w literaturze i sztuce, takie jak deesis, stabat mater czy danse macabre.

Dominującym nurtem w średniowieczu był teocentryzm, stawiający Boga w centrum wszystkich aspektów życia. Warto zauważyć, że pierwsze europejskie uniwersytety, w tym Akademia Krakowska, powstały właśnie w tym okresie.

Definicja: Teocentryzm to pogląd, według którego człowiek uznaje Boga za najważniejszą wartość, kierując ku niemu wszystkie swoje myśli i działania.

Highlight: Średniowieczna zasada "memento mori" (pamiętaj o śmierci) skłaniała ludzi do skupienia się na życiu wiecznym i poszukiwaniu drogi do zbawienia.

Przykład: Przykłady uniwersalizmu średniowiecznego obejmują anonimowość sztuki, rozwój teologii jako nauki o Bogu i sposobach jego czci, oraz przenikanie religijności do każdej dziedziny życia - polityki, filozofii, nauki, literatury i sztuki.