Co to jest epika i jak się różni od liryki?

Otwórz

395

Antonina Pajerska

12.09.2022

Język polski

rodzaje literackie

Przedmioty

Język polski

Formy wypowiedzi

Jak prawidłowo napisać?

Co to jest epika i jak się różni od liryki?

Podsumowanie kluczowych cech trzech rodzajów literackich: epiki, liryki i dramatu, z naciskiem na ich charakterystyczne elementy i gatunki.

Epika charakteryzuje się obecnością narratora, fabułą i światem przedstawionym
Liryka cechuje się bogactwem środków stylistycznych i obecnością podmiotu lirycznego
Dramat przeznaczony jest do wystawiania na scenie, zbudowany z dialogów i didaskaliów

12.09.2022

epika
Cechy:
L> o wydaneniach opowiada narrator
↳ wypowiadajor się także bohaterowie (dialogi, monologi)
L> świat predstawiony ma charakter

Zobacz

Liryka - ekspresja uczuć i refleksji

Liryka to rodzaj literacki, który koncentruje się na wyrażaniu uczuć, emocji i refleksji podmiotu lirycznego. Jest kluczowym elementem rodzajów i gatunków literackich omawianych w klasie 8.

Cechy liryki:

Bogactwo środków stylistycznych
Częste występowanie rymów
Obecność podmiotu lirycznego
Wyrażanie doznań w formie monologu lirycznego
Zazwyczaj podział na strofy zbudowane z wersów

Typy liryki:

Liryka bezpośrednia - podmiot liryczny wyraża swoje przeżycia wprost
Liryka pośrednia - podmiot liryczny pozostaje ukryty, prezentuje myśli i uczucia poprzez opis

Definition: Podmiot liryczny to osoba mówiąca w wierszu, wyrażająca swoje uczucia i refleksje.

Rodzaje wierszy:

Wiersz stroficzny
Wiersz sylabiczny
Wiersz wolny
Wiersz biały

Highlight: Wiersz wolny to utwór o swobodnej budowie, charakterystyczny dla poezji współczesnej.

Gatunki liryczne:

Pieśń
Hymn
Tren
Fraszka
Sonet

Example: "Treny" Jana Kochanowskiego są przykładem utworu żałobnego poświęconego zmarłej osobie.

Vocabulary: Strofa - grupa wersów wyodrębniona graficznie w wierszu.

Zobacz

Dramat - sztuka sceniczna

Dramat to rodzaj literacki przeznaczony głównie do wystawiania na scenie. Jest istotnym elementem rodzajów i gatunków literackich omawianych w ramach przygotowań do egzaminu ósmoklasisty.

Cechy dramatu:

Przeznaczony najczęściej do wystawiania na scenie
Napisany z podziałem na akty i sceny
Zbudowany z dialogów $tekst główny$ oraz wskazówek inscenizacyjnych $tekst poboczny$
Pozbawiony narratora, z wyraźnie zarysowaną akcją ukazaną przez wypowiedzi i działania bohaterów

Najważniejsze elementy dramatu:

Akty
Sceny
Tekst główny $dialogi i monologi$
Tekst poboczny $didaskalia$

Definition: Didaskalia to wskazówki inscenizacyjne w dramacie, zawierające informacje o wyglądzie i zachowaniu postaci, scenografii itp.

Gatunki dramatyczne:

Tragedia
Komedia

Highlight: Tragizm w tragedii polega na tym, że bohater znajduje się w sytuacji bez wyjścia - każdy wybór prowadzi do klęski i kończy się katastrofą.

Example: "Zemsta" Aleksandra Fredry jest przykładem komedii w polskiej literaturze.

Vocabulary: Komizm - efekt wywołujący śmiech, może być sytuacyjny, językowy lub postaci.

Rodzaje i gatunki literackie stanowią podstawę analizy i interpretacji tekstów literackich. Znajomość ich cech i przykładów jest kluczowa dla uczniów przygotowujących się do egzaminu ósmoklasisty z języka polskiego.

Podobne notatki

Know podział zaimków ze względu na zastępowaną część mowy thumbnail

104

3600

8/6

podział zaimków ze względu na zastępowaną część mowy

notatka

749

Quo Vadis

🫡

1656

17425

8/7

pan Tadeusz

notatka z lektury pan.Tadeusz

Know Części zdania: podmiot logiczny i gramatyczny, thumbnail

1806

8/6

Części zdania: podmiot logiczny i gramatyczny,

2620

8/1

Słowotwórstwo

Super notatka

1915

syzyfowe prace

opracowanie lektury

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

Knowunity zostało wyróżnione przez Apple i widnieje się na szczycie listy w sklepie z aplikacjami w kategorii edukacja w takich krajach jak Polska, Niemcy, Włochy, Francje, Szwajcaria i Wielka Brytania. Dołącz do Knowunity już dziś i pomóż milionom uczniów na całym świecie.

Pobierz z

Google Play

Pobierz z

App Store

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

4.9+

Średnia ocena aplikacji

21 M

Uczniowie korzystają z Knowunity

#1

W rankingach aplikacji edukacyjnych w 17 krajach

950 K+

Uczniowie, którzy przesłali notatki

Nadal nie jesteś pewien? Zobacz, co mówią inni uczniowie...

Użytkownik iOS

Tak bardzo kocham tę aplikację [...] Polecam Knowunity każdemu!!! Moje oceny poprawiły się dzięki tej aplikacji :D

Filip, użytkownik iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze zaprojektowana. Do tej pory zawsze znajdowałam wszystko, czego szukałam :D

Zuzia, użytkownik iOS

Uwielbiam tę aplikację ❤️ właściwie używam jej za każdym razem, gdy się uczę.

Przedmioty

Język polski

Formy wypowiedzi

Jak prawidłowo napisać?

Język polski

•

6441

•

12 wrz 2022

•

3 strony

Co to jest epika i jak się różni od liryki?

Antonina Pajerska

@antoninapajerska_rwfm

Podsumowanie kluczowych cech trzech rodzajów literackich: epiki, liryki i dramatu, z naciskiem na ich charakterystyczne elementy i gatunki.

Epika charakteryzuje się obecnością narratora, fabułą i światem przedstawionym
Liryka cechuje się bogactwem środków stylistycznych i obecnością podmiotu lirycznego
Dramat przeznaczony jest... Pokaż więcej

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Liryka - ekspresja uczuć i refleksji

Liryka to rodzaj literacki, który koncentruje się na wyrażaniu uczuć, emocji i refleksji podmiotu lirycznego. Jest kluczowym elementem rodzajów i gatunków literackich omawianych w klasie 8.

Cechy liryki:

Bogactwo środków stylistycznych
Częste występowanie rymów
Obecność podmiotu lirycznego
Wyrażanie doznań w formie monologu lirycznego
Zazwyczaj podział na strofy zbudowane z wersów

Typy liryki:

Liryka bezpośrednia - podmiot liryczny wyraża swoje przeżycia wprost
Liryka pośrednia - podmiot liryczny pozostaje ukryty, prezentuje myśli i uczucia poprzez opis

Definition: Podmiot liryczny to osoba mówiąca w wierszu, wyrażająca swoje uczucia i refleksje.

Rodzaje wierszy:

Wiersz stroficzny
Wiersz sylabiczny
Wiersz wolny
Wiersz biały

Highlight: Wiersz wolny to utwór o swobodnej budowie, charakterystyczny dla poezji współczesnej.

Gatunki liryczne:

Pieśń
Hymn
Tren
Fraszka
Sonet

Example: "Treny" Jana Kochanowskiego są przykładem utworu żałobnego poświęconego zmarłej osobie.

Vocabulary: Strofa - grupa wersów wyodrębniona graficznie w wierszu.

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Dramat - sztuka sceniczna

Dramat to rodzaj literacki przeznaczony głównie do wystawiania na scenie. Jest istotnym elementem rodzajów i gatunków literackich omawianych w ramach przygotowań do egzaminu ósmoklasisty.

Cechy dramatu:

Przeznaczony najczęściej do wystawiania na scenie
Napisany z podziałem na akty i sceny
Zbudowany z dialogów $tekst główny$ oraz wskazówek inscenizacyjnych $tekst poboczny$
Pozbawiony narratora, z wyraźnie zarysowaną akcją ukazaną przez wypowiedzi i działania bohaterów

Najważniejsze elementy dramatu:

Akty
Sceny
Tekst główny $dialogi i monologi$
Tekst poboczny $didaskalia$

Definition: Didaskalia to wskazówki inscenizacyjne w dramacie, zawierające informacje o wyglądzie i zachowaniu postaci, scenografii itp.

Gatunki dramatyczne:

Tragedia
Komedia

Highlight: Tragizm w tragedii polega na tym, że bohater znajduje się w sytuacji bez wyjścia - każdy wybór prowadzi do klęski i kończy się katastrofą.

Example: "Zemsta" Aleksandra Fredry jest przykładem komedii w polskiej literaturze.

Vocabulary: Komizm - efekt wywołujący śmiech, może być sytuacyjny, językowy lub postaci.

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Epika - podstawa narracji literackiej

Epika to rodzaj literacki, który skupia się na opowiadaniu historii. Jest fundamentalnym elementem wielu lektur obowiązkowych 8 klasy.

Cechy epiki:

Obecność narratora opowiadającego o wydarzeniach
Wypowiedzi bohaterów w formie dialogów i monologów
Świat przedstawiony o charakterze fabularnym
Najczęściej pisana prozą, rzadziej wierszem

Najważniejsze elementy utworu epickiego:

Narrator
Fabuła $jednowątkowa lub wielowątkowa$
Akcja
Wątek
Punkt kulminacyjny
Retrospekcja
Bohater literacki

Highlight: Przebieg akcji w utworze epickim obejmuje: ekspozycję, rozwinięcie, punkt kulminacyjny i zakończenie.

Typy narratora:

Pierwszoosobowy - wypowiada się w pierwszej osobie liczby pojedynczej
Trzecioosobowy - wypowiada się w trzeciej osobie liczby pojedynczej, jest wszechwiedzący

Definition: Narrator to osoba opowiadająca historię w utworze epickim.

Gatunki epickie:

Mit, legenda, baśń, bajka
Przypowieść
Pamiętnik
Dziennik
Nowela
Opowiadanie
Powieść
Epopeja

Example: "Pan Tadeusz" Adama Mickiewicza jest przykładem epopei narodowej.

Vocabulary: Fabuła - układ wydarzeń w utworze epickim.

Podobne notatki

podział zaimków ze względu na zastępowaną część mowy

3600

104

Quo Vadis

749

pan Tadeusz

17425

1656

Więcej

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Zobacz, co mówią o nas nasi użytkownicy. Pokochali nas — pokochasz też i Ty.

4.9/5

App Store

4.8/5

Google Play

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS

Stefan S

użytkownik iOS

Samantha Klich

użytkownik Androida

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄

Szymon

użytkownik iOS

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS