Słowotwórstwo Klasa 7
Podstawa słowotwórcza (temat słowotwórczy i formant)
Wyraz "Domek" to mały dom, jest wyrazem podstawowym. Jego podstawą słowotwórczą jest "Dom", a formantem jest "ek". Jest to przykład podstawowego wyrazu pochodnego.
Parafraza słowotwórcza przykłady
Podstawowym i formant są elementy budowy wyrazu, które tworzą podstawę słowotwórczą. Przykładem parafrazy słowotwórczej jest "Dom + ek" jako format.
Wyrazy złożone
Wyrazy złożone to wyrazy powstałe przez połączenie co najmniej dwóch wyrazów. Mają co najmniej dwie podstawy słowotwórcze. Przykłady: "kot-ek" (mały kot), "mysz-ka" (mała mysz).
Podstawowa budowa wyrazów złożonych
Wyrazy złożone mogą powstawać poprzez złożenia, zrosty, zestawienia. Przykład zrostu to "dobranoc", a przykładem zestawienia jest "Dzień dobry".
Nazwy w słowotworzeniu
W słowotworzeniu występują również nazwy wykonawców zawodów, mieszkańców, oraz nazwy nosicieli cech. Przykłady to "aptek-arz" (człowiek pracujący w aptece) oraz "uczen-nica" (dziewczynka uczeń).
Rodzaje przyrostków
Przyrostki mogą być żeńskie, męskie, od odpowiednich, oraz nośniki cech. Przykłady to "-owa", "-nik", "-owiec", "-arz".
Kategorie znaczeniowe
W słowotworzeniu można wyróżnić kategorie znaczeniowe. Są to nazwy zdrobniałe i pieszczotliwe, oraz nazwy zgrubiałe lub o ujemnym zabarwieniu uczuciowym. Przykłady to "kot-ek" (mały kot) oraz "groźny wilk".
Nazwy miejsc
W budowie wyrazów są również nazwy miejsc. Przykłady to "cukier-nia" (miejsce, gdzie sprzedaje się wyroby słodkie, czyli z cukrem) oraz "piask-ownica" (miejsce, gdzie jest dużo piasku).
Podziel wyrazy złożone
W tworzeniu wyrazów złożonych należy zwrócić uwagę na podstawę słowotwórczą i jej formant. Wyrazy złożone tworzymy poprzez parafrazę słowotwórczą, co jest podstawą słowotwórczą, oraz temat słowotwórczy i formant. Dlatego istotne jest powtórzenie pojęć związanych ze słowotworzeniem.
