Podstawy słowotwórstwa
Słowotwórstwo zajmuje się budową i tworzeniem wyrazów. Najważniejsze w tej nauce są trzy elementy: wyraz podstawowy (od którego tworzymy nowy wyraz), formant (cząstka, którą dodajemy) oraz wyraz pochodny (nowy wyraz, który powstaje).
Formanty pełnią różne funkcje i mogą tworzyć różne typy wyrazów. Na przykład przyrostek "-anie" tworzy nazwy czynności (śpiewanie), a przyrostek "-arz" tworzy nazwy wykonawców czynności (pisarz). Ciekawe jest to, że niektóre formanty mogą pełnić kilka funkcji - przyrostek "-acz" może tworzyć zarówno nazwy wykonawców (biegacz), jak i nazwy narzędzi (dziurkacz).
W języku polskim występuje kilka typów formantów: przedrostek (cząstka przed podstawą), przyrostek (cząstka po podstawie), wrostek (cząstka między podstawami) oraz formant zerowy (gdy nic nie dodajemy, np. śpiew od śpiewać).
Warto wiedzieć! Formant to nie tylko przyrostek. Może być też przedrostkiem, wrostkiem, a nawet może być "niewidoczny" (formant zerowy).
Wyrazy złożone dzielą się na trzy główne grupy: złożenia (np. samochód, czarodziej), zrosty (np. dobranoc, Krasnystaw) i zestawienia (np. Nowy Rok, Boże Narodzenie). Każdy z tych typów ma swoje charakterystyczne cechy i sposób tworzenia.
Przyrostki tworzące nazwy miejsc to m.in.: "-ownia" (kotłownia), "-isko" (lowisko), "-alnia" (przechowalnia). Z kolei nazwy żeńskie tworzymy używając przyrostków takich jak "-ka" (sąsiadka), "-owa" (krawcowa) czy "-yni" (gospodyni).