Upadek cesarstwa zachodnio-rzymskiego w 476r.

Średniowiecze w Europie rozpoczyna? (jakie wydarzenie)

Odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba w 1492r. (jest to data umowna w związku z czym można podać również daty: - wynalezienie druku przez Guttenberga w 1450r; - upadek Konstantynopola w 1453r) (wszystkie daty zostaną uznane).

Średniowiecze w Europie zakańcza? (jakie wydarzenie)

Średniowiecze w Polsce rozpoczyna? (jakie wydarzenie)

Średniowiecze w Polsce kończy się (w jakim wieku)?

Jest to pogląd, w którym Bóg uznawany jest za CENTRUM, czyli jest przyczyną istnienia i celu wszystkich bytów na świecie.

Jest to idea zjednoczenia Europy i upodobnienia wielu sfer życia ludzi z różnych krajów.

W uniwersalizmie średniowiecznym językiem wspólnym dla narodów Europejskich była:

Wspólny system gospodarczo-spoleczny Europy nazywany jest:

W średniowieczu władzę świecką sprawuje:

W średniowieczu władzę kościelną sprawuje:

Asceta to człowiek, który wzyanje ascezę. Asceta to inaczej "święty".

W kulturze religijnej wzorcem parenetycznym jest ASCETA - kim on jest?

Występuje wzorzec ascety, którym jest tytułowy święty Aleksy

W "Legendzie o świętym Aleksym" wystepuje wzorzec: (i kto nim jest) 

Asceza to postawa polegająca na wyparciu się dóbr materialnych i przyjemności w celu zbawienia.

1. Pochodzenie z wysokiego rodu 2. Narodziny za sprawą Boga 3. Pobożność 4. Wyzbycie się dóbr materialnych 5. Umartwienie ciała 6. Doznawanie cudów za życia 7. Pielgrzymki do miejsc świętych 8. Anonimowość do końca życia 9. Cuda po śmierci 

Byli bogatymi Rzymianami, którzy były bogobojni i dobrzy (ojciec - Eufamiana; matka - Aglias) 

Narodził się dzięki modlitwom rodziców do Boga 

Dzięki czemu narodził się święty Aleksy? 

Od dziecka się modlił, uczestniczył w nabożeństwach, po ślubie opuścił żonę przed nocą poślubną i zwrócił jej pierścień symbolizujący zawarcie małżeństwa. 

Na czym polegała pobożność Świętego Aleksego? 

rozdał swój majątek księżom i biedakom 

W jaki sposób święty Aleksy wyzbył się dóbr materialnych?

mieszkał przy kościele i musiał znosić warunki atmosferyczne i żyć w biedzie 

Na czym polegało umartwienie ciała świętego Aleksego?

Matka Boska zeszła z obrazu i kazała otworzyć drzwi do kościoła by święty Aleksy mógł się ogrzać. 

Jakich cudów doznał święty Aleksy za życia?

Nie, ponieważ sztorm sprawił że nie dotknął do Tarsu. (trafił do Rzymu)

Czy święty Aleksy zrealizował pielgrzymkę? (uargumentować)

Mieszkał pod schodami rodzinnego domu gdzie oblewany był pomyjami. 

Gdzie święty Aleksy mieszkał przez 16 lat i co go spotkało?

dzwony zaczęły samoistnie bić w Rzymie, jego ciało uzdrawiało chorych, list z ręki zmarłego Aleksego mogła wyjść tylko jego żona Famiana

Jakich cudów po śmierci doświadczył święty Aleksy?

Inaczej żywotopisarstwo, dział literatury obejmujący życie świętych i ich dokonania.

Jest to akceptacja życia, cieszenie się całym życiem, radość za wiarę w Boga

Wzorcem parenetycznym w "Pieśni o Rolandzie" jest: (i jaki to wzorzec)

1. Szlachetne pochodzenie 2. Posiada atrybuty rycerza 3. Jest chrześcijaninem 4. walczy w obronie ojczyzny i religii 5. przestrzega kodeksu rycerskiego 6. posiada damę serca 7. jest przystojny i dobrze zbudowany 

Dlaczego Roland ma szlachetne pochodzenie?

Jakie atrybuty rycerza posiada Roland? (3)

walczył fair play, bronił starszych i dzieci, dbał o swój honor (np. nie wezwał na pomoc Karola Wielkiego)

W jaki sposób Roland przestrzegał kodeksu rycerskiego?

Kto jest wzorcem władcy w "Pieśni o Rolandzie"?

1. szlachetne pochodzenie 2. chrześcijanin 3. gotowy do poświęceń 4. zna zasady kodeksu rycerskiego 5. decyzje podejmuje po wysłuchaniu ludu 6. dba o potęgę ojczyzny

Jak inaczej nazywana jest "Kronika polska"?

Dział literatury obejmujący teksty o charakterze historycznym (np. kroniki, dzienniki, roczniki)

Z ilu części składa się "Kronika polska"? 

Opowiada o czasach legendarnych władców Piasta i Popiela, ukazuje panowanie Chrobrego i Śmiałego 

O czym jest 1 część "Kroniki polskiej"?

Opowiada o panowaniu Krzywoustego, od poczęcia do pełnienia władzy 

O czym jest 2 część "Kroniki polskiej"?

Opowiada o 4 latach panowania Krzywoustego.

O czym jest 3 część "Kroniki polskiej"? 

Co oznacza "chansos de geste"? [szansą de żest]

W "Dziejach Tristana i Izoldy" Tristan jest wzorcem:

uczucie namiętne, spontaniczne, o wielkiej sile, prawdziwe, istniejące poza normami społecznymi

W "Dziejach Tristana i Izoldy" wzorcem władcy jest?

Jest to płacz, inaczej lament. W literaturze jest on gatunkiem średniowiecznym. 

- "Żale Matki Boskiej pod krzyżem"; - "Posłuchajcie, bracia miła"

Inne tytuły "Lamentu świętokrzyskiego":

Jest to pierwszy wers tekstu służący za jego tytuł.

Jaki motyw występuje w "Lamencie Świętokrzyskim"?

'stała Matka Boleściwa' (pod krzyżem Jezusa i rozpaczała za jego męką)

'Pieśń ojczysta', śpiewana przez rycerzy polskich pod Grunwaldem 

Uroczysta pieśń o charakterze pochwalnym, dziękczynnym lub błagalnym, zawiera zwroty do świętych lub Boga.

Jest to 'prśba, modlitwa' za pomocą pośrednictwa. Przedstawia w utworze 3 postacie - Jana Chrzciciela, Maryję i Jezusa.

'trójpostać' - występowanie Jezusa, Maryji i Jana Chrzciciela.

motyw śmierci - "danse macabre" oraz "momento mori"

Jaki motywy (2) występują w "Rozmowie mistrza Polikarpa ze Śmiercią"?

Co oznacza "danse macabre"? [dąs makabr]

'pamiwtaj o śmierci' - pamiętaj, że umrzesz.

Jest rozkładającym się trupem, kobietą o skzaradnym wyglądzie: - ma gołą głowę, wystające żebra, nie ma warg, zgrzyta zębami, rzuca oczami z których płynie krew, odpadł jej kawałek nosa, jest chuda, blada i ma żółtą twarz, w ręku trzyma kosę i jest przepasana białą szatą.

Jak wygląda Śmierć w "Rozmowie mistrza Polikarpa ze Śmiercią"?

Pozwala zrozumieć, że śmierć dotyka każdego, niezależnie od jego statusu, majątku, pochodzenia, płci i wieku.

"Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią" uświadamia o wszechobecności śmierci, czyli?

Ukazanie postaci w sposób jednoczenie komiczny i groźny (komizm + tragizm).

Czym jest ukazanie postaci w sposób groteskowy? 

Utwór podzielony na 3 części (piekło, czyściec, raj), czyli 33 pieśni + 33 pieśni + 33 pieśni = 99 (wielokrotność liczby 3) + 1 pieśń wstępna = 100 (wielokrotność liczby 10) 

Jak wygląda budowa "Boskiej Komedii"? (podział pieśni)

3 od Trójcy Świętej, 3 paszce Lucyfera, 9 kręgów (wielokrotność 3) oraz podziału na utworu na 3 części.

Dlaczego liczba 3 jest tak ważna w "Boskiej Komedii"?

Strofa 3-wersowa. Budowa - aba, bcb, cdc.

Alegoria to motyw mający znacznie zarówno dosłowne jak i przenośne. (np sowa jest w znaczeniu dosłownym zwierzęciem, a w alegorycznym jest symbolem mądrości)

- przedpiekle, - 9 kręgów, na końcu znajduje się Lucyfer (upadły anioł) 

Judasz - zdrajca Jezusa, Brutus i Kasjusz - zdrajcy Cezara.

3 paszcze Lucyfera to 3 zdrajców, jak się nazywali i kogo zdradzili?

Sceny drastyczne, okrutne, przerażające.

las - grzech; lew - pycha; wilczyca - chciwość; pantera - rozwiązłość

Wyjaśnij alegorie lasu, lwa, wilczycy i pantery z "Boskiej Komedii"

"Miasta utrapienia", gdzie męki i cieprinie jest wieczne. Nie zamożna wyjść, ponieważ jest sprawiedliwą karą utworzoną przez Boga.

Wicher targający duszami, dusze skazane na wieczne cierpienie 

Forma spektaklu, w której każdy może podstawić się w odgrywanej właśnie sytuacji.

Walka dobra ze złem o duszę człowieka. 

W języku polskim wystawiane przez rzemieślników.

Przedstawianie misterium: (język, kto występuje)

Polski

Fiszki opracowane na podstawie zagadnień podanych przez nauczyciela języka polskiego z klasy 1LO

Sprawdzian ze Średniowiecza - język polski (zagadnienia w opisie)

Fiszki

Zbrodnia i kara

RENESANS

Dziady 3

Antygona

oświecenie vs romantyzm

Skąpiec Molier