Antyk i Biblia - podstawy kultury
Antyk to okres rozkwitu cywilizacji od VIII w. p.n.e. do 476 r. n.e. W tym czasie narodził się teatr, powstały pierwsze państwa i rozwinęła się demokracja ateńska. To także epoka, w której politeizm stopniowo ustąpił miejsca monoteizmowi.
Literatura antyczna cechuje się mimetycznością (naśladowaniem rzeczywistości) oraz zgodność z zasadą decorum (dopasowanie formy do treści). Ważne cechy to harmonia, umiar oraz zachowanie proporcji zgodnie z zasadą złotego środka. Dzieła antyczne stały się źródłem motywów kulturowych i toposów.
Biblia, święta księga judaizmu i chrześcijaństwa, dzieli się na Stary Testament XIII−Iw.p.n.e. oraz Nowy Testament (I w. n.e.). Charakteryzuje ją symboliczny i alegoryczny charakter, ukryty sens zawierający uniwersalne prawdy oraz specyficzny styl (wersy, paralelizmy składniowe).
💡 Warto zapamiętać: Antyczne wzorce osobowe - heros (nieustraszony wojownik), bohater tragiczny (kierowany przez fatum), buntownik (przeciw boskiemu prawu) oraz tułacz/podróżnik (dążący konsekwentnie do celu) - pojawiają się w literaturze przez kolejne epoki!
Wśród najważniejszych gatunków antycznych wyróżniamy epos, odę, pieśń, tragedię i komedię, a wśród biblijnych - psalm, apokalipsę, proroctwo, list i hymn. Filozofia grecka, reprezentowana przez Sokratesa ("wiem, że nic nie wiem"), Platona (świat jako odbicie prawdziwej rzeczywistości) czy Arystotelesa (zasada złotego środka), położyła podwaliny pod europejską myśl filozoficzną.