Streszczenie Pan Tadeusz

Alternatywny zapis:

Rejent z Asesorem wciąż kłócą się o charty - ich spór nie został rozstrzygnięty podczas porannych łowów. Hrabia zachwyca się widokiem Zosi- w jego oczach staje się ona tajemniczą nimfą. Księga 3: Umizgi Hrabia ponownie spotyka Zosię. Dziewczyna karmi w ogrodzie ptactwo i opiekuje się wiejskimi dziećmi. Okazuje się zwykłą panną, co rozczarowuje Hrabiego. Mieszkańcy i goście Soplicowa biorą udział w grzybobraniu. Telimena, zainteresowana Tadeuszem, Wręcza mu ukradkiem liścik i klucz do swojego pokoju. Podczas obiadu zostaje ogłoszona wiadomość, że w lesie wytropiono niedźwiedzia. Księga 4: Dyplomatyka i łowy W puszczy litewskiej odbywa się polowanie pod wodzą Wojskiego. Tadeusza, który zaspał, budzi dziewczęcy głos. Młodzieniec rozpoznaje w Zosi dziewczynę, którą zobaczył w dniu swojego przyjazdu. Orientuje się, że pomylił ją z Telimeną. Ksiądz Robak w karczmie Jankiela uświadamia politycznie szlachtę, częstując ją tabaką z tabakiery ozdobionej wizerunkiem Napoleona. Wspomina generała Dąbrowskiego, który obiecał zjawić się z wojskiem na Litwie. Opowiada o sukcesach kampanii napoleońskiej i namawia do wzięcia udziału w walce o niepodległość kraju. Robak dołącza do polujących w momencie, kiedy niedźwiedź próbuje zaatakować Tadeusza i Hrabiego. Celnym strzałem zabija zwierzę. Wojski dmie w róg i rozpoczyna koncert, który oddaje wszystkie odgłosy łowów. Polowanie i kończy się tradycyjnym posiłkiem - bigosem, oraz kolejną kłótnią Asesora z Rejentem o wartość myśliwską ich psów. Księga 5: Kłótnia Telimena rozważa, który z mężczyzn - Hrabia czy Tadeusz - byłyby dla niej lepszym kandydatem na męża. Ostatecznie decyduje się, by podsunąć Hrabiemu swoją wychowankę Zosię. Prezentuje dziewczynę wszystkim gościom. Tadeusz ponownie rozpoznaje w Zosi pannę, którą zobaczył pierwszego dnia pobytu w Soplicowie. Jest zły na siebie za pomyłkę i zachowuje się wobec Telimeny niegrzecznie. W końcu dochodzi jednak między nimi do zgody. W zamku odbywa się uczta. Przerywa ją Gerwazy, który wspólnie z Hrabią rozpoczyna kłótnie z Soplicami o prawo do zamkowych ruin. Awantura kończy się bijatyką. Hrabia za namową Gerwazego postanawia odzyskać zamek Horeszków siłą. Księga 6: Zaścianek Sędzia przygotowuje pozew sądowy przeciwko Hrabiemu i Gerwazemu. Odwiedza go ksiądz Robak zaniepokojony intrygami Telimeny. Kiedy dowiaduje się o odnowieniu konfliktu między Soplicami i Horeszkami, namawia Sędziego do zgody. Przypomina, że zamek Stolnika niesłusznie przypadł Soplicom. Wieży, że małżeństwo Tadeusza z wnuczką Stolnika Zosią zakończy spór zwaśnionych rodów. Przekazuje również sedziemu informacji o nadchodzących wojskach Napoleona i wtajemnicza go w plan przygotowania powstania na Litwie. Przekonuje, że w obliczu walki o wolność ojczyzny nie należy wywoływać prywatnych konfliktów. Tymczasem Hrabia z Gerwszym wyruszają do Dobrzynia, aby namówić szlachtę zaściankową do zajazdu na soplicowo. Księga 7: Rada W dobrzyńskim zaścianku trwa narada okolicznej szlachty. Zebrani zastanawiają się, jak przygotować Litwę na przybycie wojsk napoleońskich. Jedni chcą, by powstanie zaczęło się od razu, kiedy tylko Napoleon wkroczy na Litwę. Inni uważają, że należy się dobrze przygotować, uzbroić i czekać na właściwy moment. W trakcie burzliwego sporu Gerwazy wykorzystuje zapał do walki i nawołuje do zajazdu na dwór w Soplicowie. Szlachta godzi się, mając nadzieję na załatwienie osobistych interesów. Maciek Dobrzyński zdenerwowany takim zachowaniem, przegania wszystkich ze swojego domu. Księga 8: Zajazd Ksiądz Robak wyznaje Sędziemu, że jest Jackiem Soplicą i przebywa na Litwie jako emisariusz. Zakonnik niepokoi się, że rozruchy w Dobrzeniu przeszkadzał mu mobilizowaniu szlachty do walki o niepodległość. Wyrusza więc do zaścianka, aby uspokoić nastroje. Hrabia wraz z Dobrzyńskim napada na soplicowy dwór. Mieszkańcy Soplicowa zostają aresztowani - zamknięci w swoich pokojach - a reszta szlachty spędza dzień na świętowaniu. Księga 9: Bitwa O zajściu w Soplicowie dowiadują się przebywający w pobliżu Rosjanie. Nocą rosyjscy żołnierze aresztują Dobrzyńskich. Sędzia wstawia się za uwięzionymi, ale na ich uwolnienie pozwala dopiero podstęp księdza Robaka. Organizuje on ucztę w czasie której Rosjanie się upijają. Pijany major Płut natarczywie adoruje Telimenę. Oburzony Tadeusz staje w jej obronie - policzkuje majora, a potem do niego strzela. Ksiądz Robak daje znak do ataku na Rosjan. Wybucha bitwa, którą nagrywają mieszkańcy Soplicowa dzięki pomocy Robaka oraz Dobrzyńskich. Robak zostaje w bitwie ciężko ranny, ponieważ osłania swoim ciałem Hrabiego - ostatniego z rodu Horeszków. Księga 10: Emigracja. Jacek Rosyjski kapitan Ryków obiecuje zatuszować sprawy bitwy. Jednak ci, którzy najaktywniej uczestniczyli w walce, w tym Hrabia i Tadeusz, muszą opuścić Litwę w obawie przed zemstą Rosjan. Młodzi chcą uciec do Księstwa Warszawskiego i wstąpić do legionów. Tadeusz przed wyjazdem zeznaje Zosi miłość, Telimena czule żegna Hrabiego. Śmiertelnie ranny ksiądz Robak w obecności Sędziego wyznaje Gerwazemu, kim jest naprawdę, i opowiada dzieje swojego życia. Wspomina dobre relacje ze Stolnikiem, wielką miłość do jego córki Ewy i ogromną rozpacz po odrzuceniu go przez Horeszkę, który nie chciał się zgodzić na małżeństwo młodych. Jacek, aby zapomnieć o Ewie, ożenił się z kobietą, której nie kochał. Mimo że żona urodziła mu syna Tadeusza, odtrącił ją. Wkrótce kobieta umarła z żalu. Tymczasem Stolnik unieszczęśliwił też swoją córkę, wydając ją za mąż za niekochanego kasztelana. Po śmierci Ewy Soplica zadbał o wychowanie jej córki Zosi. Jacek wyjaśniał Gerwazemu, że nigdy nie był w zmowie z Moskalami, chociaż posądzono go o zdradę. Tłumaczy że morderstwo Stolnika było wynikiem silnego wzburzenie i gniewu. Soplica całe życie żałował tego czynu. Chcąc odpokutować swoje winy, został zakonnikiem, kwestarzem o imieniu Robak. Po ucieczce z kraju wstąpił do Legionów Polskich i poświęcił się w walce o wolność ojczyzny. Na Litwę powrócił jako emisariusz, by przygotować powstanie. Tuż przed śmiercią Jacek uzyskuje przebaczenie Gerwazego i dowiaduje się, że Stolnik, umierając, też mu wybaczył. Księga 11: Rok 1812 Od ostatnich wydarzeń minęło kilka miesięcy - jest wiosna 1812 roku. Budzą się nadzieje Polaków na odzyskanie niepodległości - na Litwę wkraczają wojska napoleońskie zmierzające w kierunku Moskwy. W Soplicowie zatrzymują się polscy legioniści pod dowództwem między innymi generała Henryka Dąbrowskiego. Wśród żołnierzy są Tadeusz i Hrabia. Podkomorzy dokonuje rehabilitacji Jacka Soplicy - przypomina wszystkie jego zasługi dla ojczyzny i odznacza go pośmiertelnie krzyżem Legii Honorowej. Tadeusz zapewnia Zosię o swojej miłości do niej i dziewczyna przyjmuje jego oświadczyny. Pojednani Gerwazy i Protazy cieszą się na myśl o ślubie młodych. Dochodzi także do zgody między Asesorem i Rejentem - spór o Kusego i Sokoła zostaje rozstrzygnięty - oba psy okazują się równie dobrze wyćwiczone. Sędzia zaprasza wszystkich na ucztę, podczas której zebrani będą świętować potrójne zaręczyny: Zosi i Tadeusza, Tekli Hreczeszanki - córki wojskiego - i Asesora, Telimeny i Rejenta. Księga 12: Kochajmy się! Podczas uczty zaręczynowej goście podziwiają porcelanowy serwis Wojskiego, ozdobione rysunkami przedstawiającymi sceny z życia szlachty. Zachwycają się smakiem staropolskich potraw. Wodzowie zostają obdarowani prezentami - generał Dąbrowski otrzymuje książkę kucharską, a generał Kniaziewicz - miecz Gerwazego ,,scyzoryk". Tadeusz i Zosia obejmują w posiadaniu zamek. Postanawiają obdarować poddanych wolnością i przekazać im część swojej ziemi. Na prośbę Zosi Jankiel gra na cymbałach wyjątkowy koncert - muzyką obrazuje ważne wydarzenia historyczne: Konstytucję 3 maja, konfederacji barską, Mazurek Dąbrowskiego. Po koncercie zebrani tańczą poloneza. W pierwszej parze idą Zosia i Podkomorzy. Epilog Poeta wyjaśnia w nim powody i okoliczności powstania utworu - przeniesienie się w myślach do kraju lat dziecinnych jest sposobem ucieczki od smutnej rzeczywistości emigranta. Wspomnienie w epopei ojczyzny ma podtrzymać wśród Polaków przebywających na emigracji ducha polskości, a przywołanie wydarzeń kampanii napoleońskiej - przyniesie nadzieję na odzyskanie niepodległości. Poeta przedstawia w epilogu jeszcze jedno swoje marzenie - chciałby, aby jego wiersze zbłądziły pod strzechy: były czytane powszechnie, nawet przez prostych ludzi. Autor: Barbara Lubowiecka Całość streszczenia pochodzi z: repetytorium ósmoklasisty Nowa era