"Syzyfowe prace" to powieść młodzieżowa Stefana Żeromskiego, która przedstawia losy Marcina Borowicza w czasach rusyfikacji w Królestwie Polskim.

Główny bohater, młody Marcin Borowicz, przechodzi przez trudny proces edukacji w zaborze rosyjskim, gdzie system szkolny ma na celu wynarodowienie polskiej młodzieży. Syzyfowe prace - streszczenie pokazuje jego drogę od naiwnego chłopca do świadomego swojej tożsamości narodowej młodzieńca. W utworze szczególnie istotny jest motyw patriotyzmu w Syzyfowych pracach, który przejawia się poprzez tajne nauczanie literatury polskiej i opór wobec rusyfikacji.

Problematyka i motywy powieści koncentrują się wokół kilku kluczowych tematów. Motyw syzyfowej pracy odnosi się do nieustannej walki o zachowanie polskości w obliczu represji zaborcy. Motyw miłości pojawia się w kontekście pierwszych uczuć Marcina do Anny Stogowskiej, ale także miłości do ojczyzny. Symbole w syzyfowych pracach mają głębokie znaczenie - szkoła symbolizuje system rusyfikacji, a literatura polska staje się symbolem oporu i zachowania tożsamości narodowej. Powieść porusza również motyw odwagi w kontekście przeciwstawiania się systemowi oraz motyw ambicji w dążeniu do zachowania własnej kultury i języka. Szczególnie ważne są sceny związane z odkrywaniem polskiej literatury, zwłaszcza podczas lekcji z Zygierem, które stają się punktem zwrotnym w życiu głównego bohatera i jego kolegów. Zakazy i kary stosowane przez zaborcę paradoksalnie wzmacniają w młodzieży ducha oporu i przywiązanie do polskiej kultury.