Twórczość Jana Kasprowicza
Poezja Kasprowicza często wykorzystuje formę sonetu, gatunku lirycznego wymagającego szczególnej harmonii między treścią a formą. Wyróżniamy sonet włoski (dwie czterowersowe strofy opisowe i dwie trzywersowe refleksyjne) oraz angielski (trzy strofy czterowersowe i jeden dwuwiersz).
„Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach" to część tatrzańskiej twórczości poety. Ten cykl czterech sonetów łączy impresjonizm (zmienne opisy krajobrazu) z symbolizmem. W pierwszym sonecie część opisowa prezentuje górski pejzaż, a refleksyjna nadaje elementom krajobrazu symboliczne znaczenia: skały symbolizują stałość, krzak dzikiej róży – walkę o przetrwanie, a limba próchniejąca – rezygnację.
Cykl „Z Chałupy" zawiera 40 sonetów ukazujących realistyczny i naturalistyczny obraz wsi. Każdy sonet to osobny obrazek przedstawiający inną zagrodę i problemy. Pierwszy sonet w części opisowej ukazuje nędzę wsi (walące się płoty, chude krowy) obok elementów ludowej tradycji (stroje, czerwone korale). Część refleksyjna prezentuje wieś jako miejsce prostego życia, pozbawionego rozkoszy.
💡 Warto zapamiętać! „Hymn św. Franciszka z Asyżu" to parafraza „Pieśni Słonecznej", w której podmiotem lirycznym jest sam św. Franciszek. Utwór przedstawia franciszkanizm – postawę obejmującą pokorę, akceptację cierpienia, miłość do przyrody i afirmację świata.
Hymn ten zawiera typowe cechy gatunku: podniosły ton, pochwałę bohatera, nawiązanie do sacrum i tematykę najwyższej wagi. Św. Franciszek, patron ekologów, był misjonarzem, który porzucił bogactwo na rzecz życia w ubóstwie i miłości do natury.