Akt II - Wizje i symbole narodowe

Akt II "Wesela" Wyspiańskiego przenosi akcję w sferę oniryczną, wprowadzając postacie fantastyczne, które reprezentują myśli, uczucia i lęki bohaterów. Ta część dramatu jest kluczowa dla zrozumienia symboliki "Wesela" i jego głębszego przesłania.

Highlight: Akt II jest utrzymany w poetyce snu, a Chochoł pełni rolę pośrednika między światem realistycznym a fantastycznym.

Wyspiański wprowadza szereg postaci symbolicznych, które wchodzą w interakcje z bohaterami realistycznymi:

1. Widmo - symbolizuje tęsknotę za niespełnioną miłością i nostalgię za innym życiem.
2. Stańczyk - krytykuje bierność dziennikarstwa i polityczny sceptycyzm.
3. Rycerz - uosabia tęsknotę za romantycznym wizerunkiem artysty-wieszcza.
4. Hetman - symbolizuje zdradę narodową i klasową.
5. Upiór $Jakub Szela$ - przypomina o sile drzemiącej w chłopach i ich potencjalnej zemście na panach.
6. Wernyhora - przepowiada przyszłość Polski i wyznacza Gospodarza na przywódcę powstania.

Definition: Wernyhora - legendarny wieszcz ukraiński, którego przepowiednie dotyczące losów Polski były popularne w XIX wieku.

W Akcie II pojawiają się kluczowe symbole "Wesela", które mają głębokie znaczenie dla interpretacji dramatu:

• Złoty róg - symbol wezwania do powstania i zjednoczenia narodowego.
• Złota podkowa - symbol szczęścia jednostkowego, często zaprzepaszczanego przez egoizm.
• Czapka z pawimi piórami - symbol próżności i megalomanii.
• Kaduceusz - ironiczny symbol pokoju w kontekście narodowych konfliktów.
• Dzwon Zygmunta - symbol dawnej świetności narodu.

Quote: "Miałeś, chamie, złoty róg, ostał ci się ino sznur" - słynne słowa Chochoła, symbolizujące zaprzepaszczenie szansy na narodowe odrodzenie.

Akt III - Rozrachunek z mitami narodowymi

Akt III "Wesela" Wyspiańskiego stanowi kulminację dramatu i jest uważany za arcydzieło polskiej literatury. Ta część utworu koncentruje się na przyszłości narodu i dokonuje rozrachunku z mitami narodowymi.

Highlight: Akt III jest dynamiczny i kończy się nieoczekiwanym, symbolicznym tańcem chochołowym.

Kluczowe elementy Aktu III:

1. Atmosfera narodowego uśpienia i niezdolności do działania.
2. Symbol podziału wyrażony w słowach "My do sasa, wy do lasa".
3. Scena zasłuchania - symbolizująca marazm i oczekiwanie na przywódcę.
4. Scena z kosami - nawiązanie do rabacji galicyjskiej i symbol potencjalnej siły chłopów.

Example: Taniec chochołowy na końcu dramatu symbolizuje hipnotyczny stan narodu, niezdolnego do podjęcia skutecznego działania.

Wyspiański w Akcie III dokonuje krytycznej analizy polskiego społeczeństwa:

• Demaskuje funkcjonujące stereotypy i mity narodowe.
• Ukazuje niezdolność do zjednoczenia się w imię wspólnej sprawy.
• Krytykuje bierność i oczekiwanie na cudowne rozwiązanie problemów.

Quote: "Chochoł tańczy, melodia się snuje, to się w gardle rzewność czuje" - słowa te oddają atmosferę końcowej sceny, pełnej melancholii i bezsilności.

"Wesele" Wyspiańskiego to nie tylko opracowanie do matury, ale przede wszystkim głęboka analiza polskiej mentalności i historii. Dramat ten, poprzez swoją symbolikę i wielowarstwowość, pozostaje aktualny i stanowi jedno z najważniejszych dzieł w kanonie polskiej literatury.

Vocabulary: Rabacja galicyjska - chłopskie powstanie przeciwko szlachcie, które miało miejsce w Galicji w 1846 roku.

Akt I - Realistyczny obraz wesela

Akt I "Wesela" Wyspiańskiego przedstawia realistyczny obraz zabawy weselnej, ukazując interakcje między przedstawicielami różnych warstw społecznych. To swoista szopka literacka, w której autor prezentuje statyczny obraz społeczeństwa polskiego końca XIX wieku.

Highlight: Akt I jest kluczowy dla zrozumienia problematyki "Wesela", gdyż wprowadza głównych bohaterów i zarysowuje konflikty społeczne.

W tej części dramatu Wyspiański przedstawia bohaterów "Wesela", którzy są inspirowani rzeczywistymi postaciami:

• Pan Młody $Lucjan Rydel$ i Panna Młoda $Jadwiga Mikołajczykówna$
• Gospodarz $Włodzimierz Tetmajer$ i Gospodyni $Anna Mikołajczykówna$
• Poeta $Kazimierz Przerwa-Tetmajer$
• Dziennikarz $Rudolf Starzewski$

Example: Postać Pana Młodego, wzorowana na Lucjanie Rydlu, symbolizuje zjawisko chłopomanii - mody na zawieranie małżeństw między inteligencją a chłopstwem.

Autor ukazuje wyraźne różnice między chłopami a inteligencją:

1. Chłopi są przedstawieni jako: Ciekawi świata i zainteresowani polityką Prostolinijni i nieco naiwni Przywiązani do tradycji i religii Gotowi do czynu i szybko mobilizujący się do działania
2. Inteligencja charakteryzuje się: Poczuciem wyższości wobec chłopów Nieznajomością wiejskich obyczajów Patrzeniem przez pryzmat stereotypów Fascynacją wsią $chłopomania$ Obawą przed chłopami $echo rabacji galicyjskiej$

Vocabulary: Chłopomania - zjawisko społeczne polegające na fascynacji kulturą chłopską wśród inteligencji, często prowadzące do zawierania małżeństw między przedstawicielami tych grup.