Filozofia i myśl społeczna w literaturze współczesnej
Literatura współczesna czerpie inspiracje z różnych nurtów filozoficznych, które kształtują sposób postrzegania świata i człowieka w nim żyjącego. Trzy główne nurty filozoficzne mające wpływ na literaturę to egzystencjalizm, postmodernizm oraz personalizm chrześcijański.
Definition: Egzystencjalizm to nurt filozoficzny podkreślający absurdalność ludzkiej egzystencji wobec nieuchronności śmierci oraz absolutną wolność i odpowiedzialność człowieka za swoje wybory.
Egzystencjalizm w Dżumie przykłady można odnaleźć w twórczości Alberta Camusa, który uważał, że bunt przeciw złu i solidarność z krzywdzonymi nadają sens życiu. Dżuma jako powieść egzystencjalna przedstawia ludzkie zmagania z absurdem istnienia w obliczu epidemii.
Postmodernizm, reprezentowany m.in. przez Umberto Eco, kwestionuje istnienie obiektywnej prawdy, postrzegając świat jako zlepek różnych narracji. Podkreśla cząstkowość i nieciągłość wiedzy oraz brak możliwości rozstrzygnięcia fundamentalnych sporów.
Example: W literaturze postmodernistycznej często spotyka się narracje nielinearne, intertekstualność oraz mieszanie gatunków literackich.
Personalizm chrześcijański, którego przedstawicielem był Jan Paweł II, kładzie nacisk na wartość człowieka jako osoby. Podkreśla, że człowiek powinien "być", a nie "mieć", oraz akcentuje znaczenie dialogu między "Ja" i "Ty", gdzie "Ty" może oznaczać zarówno Boga, jak i drugiego człowieka.
Highlight: Egzystencjalizm filozofia wpłynęła znacząco na kreację bohaterów literackich, często przedstawianych jako outsiderzy lub buntownicy zmagający się z absurdem istnienia.
Literatura współczesna odzwierciedla te nurty filozoficzne poprzez rozwój nowych form wyrazu, takich jak teatr absurdu czy literatura faktu, oraz poprzez eksplorację tematów związanych z tożsamością, wolnością i odpowiedzialnością jednostki w świecie.
