System ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych w Polsce stanowi kompleksowy mechanizm zabezpieczenia obywateli.

Ubezpieczenie społeczne obejmuje kilka kluczowych elementów: emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe. Każdy pracownik podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu, a wysokość składek na ubezpieczenie społeczne pracownika jest uzależniona od jego wynagrodzenia brutto. Przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową firmę mają możliwość opłacania składek od zadeklarowanej podstawy, nie niższej niż 60% przeciętnego wynagrodzenia. Składka zdrowotna natomiast jest obliczana według innych zasad - dla pracowników wynosi 9% podstawy wymiaru, a dla przedsiębiorców zależy od formy opodatkowania.

Dokumentacja ubezpieczeniowa wymaga składania odpowiednich formularzy do ZUS. Najważniejsze z nich to ZUS ZUA (zgłoszenie do ubezpieczeń), ZUS DRA (deklaracja rozliczeniowa) oraz ZUS RCA (raport miesięczny). Deklaracje ZUS zgłoszeniowe muszą być składane w określonych terminach, a ich poprawne wypełnienie jest kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania w systemie ubezpieczeń. Od 2024 roku wprowadzono nowe zasady dotyczące składki zdrowotnej, w tym zmiany w sposobie jej naliczania dla różnych grup ubezpieczonych. Dla przedsiębiorców rozliczających się na zasadach ogólnych składka zdrowotna od dochodu stanowi 9% miesięcznego dochodu, natomiast dla rozliczających się ryczałtem obowiązują progi przychodowe. Składka zdrowotna emeryta jest potrącana bezpośrednio z emerytury. Wszystkie aktualne formularze i szczegółowe informacje są dostępne na oficjalnej stronie www.zus.pl.