Inne modele socjalizacji i kontrola społeczna
Ten rozdział rozszerza wiedzę o socjalizacji, przedstawiając dodatkowe modele oraz wprowadza pojęcie kontroli społecznej.
Socjalizacja odwrotna to interesujący proces, w którym młodsze pokolenie wprowadza starsze w nowe warunki kulturowe. Jest to szczególnie widoczne w dzisiejszych czasach, gdy technologia rozwija się w szybkim tempie.
Przykład: Wnuczek uczy dziadka korzystania z smartfona lub mediów społecznościowych.
Socjalizacja dewiacyjna to proces, w którym jednostka przyswaja normy i reguły sprzeczne z obowiązującymi w społeczeństwie. Może to prowadzić do zachowań patologicznych.
Resocjalizacja natomiast polega na wpajaniu obowiązujących norm i zasad jednostkom, które z różnych względów ich nie przestrzegają.
Definicja: Kontrola społeczna to środki zapewniające, że ludzie zachowują się zgodnie z ustalonymi zasadami.
Kontrola społeczna może przybierać różne formy:
- Formalna - oficjalna, wynikająca z prawa, np. kontrolowanie obywateli na podstawie podatków.
- Nieformalna - nieustalona, np. kontrola koleżeńska, religijna, sąsiedzka.
Rozdział wprowadza również pojęcie "whistleblowera" - osoby nagłaśniającej działalność, którą uważa za nielegalną lub nieuczciwą.
Vocabulary: Whistleblower - osoba informująca opinię publiczną o aktach korupcji lub innych nieprawidłowościach.
Na końcu rozdziału pojawia się ważne pojęcie stygmatyzacji społecznej. Jest to proces naznaczania społecznego, polegający na trwałym przypisywaniu osobie lub grupie negatywnych cech ze względu na ich odmienność.
Highlight: Stygmatyzacja może prowadzić do poważnych konsekwencji społecznych, takich jak wykluczenie z grupy, wrogość i postrzeganie jako gorszego.
