Budżet obywatelski i inne formy partycypacji

Budżet obywatelski to wydzielona kwota z budżetu miasta, o której przeznaczeniu decydują mieszkańcy. Proces uchwalania budżetu obywatelskiego obejmuje kilka etapów, w tym ustalenie zasad, składanie projektów, ich weryfikację, prezentację i głosowanie.

Młodzieżowa rada miasta, składająca się z uczniów wybranych w wyborach, opiniuje uchwały rady miasta i może składać propozycje projektów. W powiecie radę powołują i odwołują mieszkańcy, a zarząd powiatu - rada powiatu. W województwie sejmik wybierają mieszkańcy, a zarząd województwa - sejmik.

Ważnymi instytucjami są: wojewoda (przedstawiciel rządu w województwie), Biuletyn Informacji Publicznej (BIP), platforma Gov.pl oraz profil zaufany. Korupcja, czyli wykorzystywanie stanowiska do uzyskania prywatnych korzyści, jest przestępstwem.

Highlight: Wymień główne etapy procesu uchwalania budżetu obywatelskiego: ustalenie zasad i kwoty, składanie projektów, weryfikacja, prezentacja i głosowanie.

Vocabulary: Profil zaufany to elektroniczny identyfikator służący do potwierdzenia tożsamości w kontaktach urzędowych, co ułatwia załatwianie spraw online.

Podział terytorialny i władze samorządowe

Samorząd terytorialny w Polsce jest zorganizowany na trzech poziomach: gminy, powiatu i województwa. Gminy dzielą się na wiejskie, miejsko-wiejskie i miejskie. Decentralizacja władzy publicznej polega na przekazaniu części zadań i odpowiedzialności władzom lokalnym przez organy państwa.

Władza w samorządzie dzieli się na ustawodawczą (rady) i wykonawczą (wójt, burmistrz, prezydent). Kandydat na radnego musi mieć ukończone 18 lat, a na wójta, burmistrza lub prezydenta - 25 lat. Mieszkańcy mogą odwołać władze lokalne poprzez referendum, które jest ważne, jeśli weźmie w nim udział co najmniej 3/5 osób, które wybrały dany organ.

Definicja: Decentralizacja władzy to proces przekazywania uprawnień decyzyjnych na niższe szczeble administracji, co zwiększa autonomię władz lokalnych.

Przykład: Przykłady decentralizacji władzy publicznej w Polsce obejmują przekazanie gminom kompetencji w zakresie planowania przestrzennego czy zarządzania szkołami podstawowymi.