Modele władzy wykonawczej i powoływanie rządu
Władza wykonawcza może być zorganizowana w dwóch głównych modelach. W modelu monokratycznym cała władza należy do jednego podmiotu, który jest jednocześnie szefem rządu i głową państwa (np. prezydent USA). Z kolei w modelu dualistycznym władzy wykonawczej współdziałają dwa organy: głowa państwa oraz rząd.
Powoływanie rządu odbywa się według konkretnej procedury. Procedura powoływania rządu w typowym modelu składa się z kilku kroków. Najpierw głowa państwa wskazuje kandydata na premiera (zazwyczaj lidera zwycięskiej partii). Następnie kandydat musi uzyskać wotum zaufania od parlamentu. Jeśli kandydat nie otrzyma poparcia, procedura przechodzi do kolejnych kroków, włącznie z możliwością rozpisania nowych wyborów.
W systemie wielopartyjnym, jakim jest np. system partyjny w Polsce, zwycięstwo wyborcze nie zawsze oznacza samodzielne rządy. Gdy partia zdobędzie mniej niż połowę miejsc w parlamencie, może utworzyć rząd koalicyjny z innymi ugrupowaniami lub zdecydować się na rząd mniejszościowy. Partie mogą tworzyć koalicje minimalnie zwycięskie (zapewniające tylko niezbędną większość) lub maksymalnie zwarte (łączące partie o podobnych poglądach).
Ciekawostka: Kiedy prezydent i premier pochodzą z przeciwnych obozów politycznych, mamy do czynienia z koabitacją. W takiej sytuacji głowa państwa musi współpracować z szefem rządu mimo różnic politycznych, co często prowadzi do napięć na szczytach władzy.