Struktury białkowe i ich znaczenie
Struktura pierwszorzędowa białka stanowi podstawę organizacji molekularnej białek. Jest to liniowa sekwencja aminokwasów w łańcuchu polipeptydowym, determinowana przez kolejność nukleotydów w DNA. Wiązania peptydowe między sąsiadującymi aminokwasami utrzymują tę strukturę.
Definicja: Struktura pierwszorzędowa białka to sekwencja aminokwasów, ich kolejność i liniowe ułożenie w łańcuchu polipeptydowym.
Struktura drugorzędowa białka obejmuje lokalne uporządkowanie łańcucha polipeptydowego. Wyróżniamy dwa główne typy struktur drugorzędowych:
- α-helisa: prawoskrętne zwinięcie łańcucha polipeptydowego wokół osi.
- β-harmonijka: ułożenie łańcucha polipeptydowego na płaszczyźnie.
Przykład: Keratyna to białko, w którym przeważa struktura α-helisy, natomiast fibroina wytwarzana przez jedwabniki charakteryzuje się strukturą β-harmonijki.
Struktura trzeciorzędowa białka powstaje w wyniku dalszego pofałdowania łańcucha o strukturze drugorzędowej. Jest utrzymywana przez różne oddziaływania między podstawnikami aminokwasów, w tym mostki dwusiarczkowe, wiązania hydrofobowe i elektrostatyczne.
Highlight: Struktura trzeciorzędowa białka nadaje białku charakterystyczny kształt klębka, co jest kluczowe dla jego funkcji biologicznej.
Struktura czwartorzędowa białka występuje w białkach zbudowanych z dwóch lub więcej podjednostek. Każda podjednostka ma określoną strukturę trzeciorzędową, a całość utrzymuje się dzięki oddziaływaniom między łańcuchami polipeptydowymi.
Przykład: Hemoglobina jest przykładem białka o strukturze czwartorzędowej, składającego się z czterech podjednostek.
Vocabulary: Rzędowość struktury białek odnosi się do poziomów organizacji strukturalnej białek, od pierwszorzędowej do czwartorzędowej.
