Białka - budowa i właściwości
Każde białko to jak długi łańcuch zbudowany z mniejszych elementów zwanych aminokwasami. Te aminokwasy łączą się ze sobą wiązaniami peptydowymi, tworząc polimery - podobnie jak koraliki nawleczone na sznurek.
Aminokwas ma prostą budowę: centralny atom węgla, do którego przyłączone są grupa karboksylowa −COOH, grupa aminowa −NH2 i podstawnik R. To właśnie podstawnik R sprawia, że każdy aminokwas jest inny.
Białka mają ciekawe właściwości. Niektóre rozpuszczają się w wodzie (jak albuminy), inne nie (jak keratyna we włosach). Mogą też przechodzić koagulację - czyli łączenie się w większe struktury, jak przy gotowaniu jajka.
Zapamiętaj: Białka to polimery aminokwasów połączonych wiązaniami peptydowymi - jak koraliki na sznurku!
Denaturacja to proces, w którym białko traci swoją strukturę. Wywołują ją:
- Czynniki fizyczne: wysoka temperatura, wysokie ciśnienie, promieniowanie UV
- Czynniki chemiczne: stężone kwasy i zasady, sole metali ciężkich, alkohole
Białka dzielimy na proste (tylko aminokwasy) i złożone aminokwasy+częsˊcˊniebiałkowa. Do wykrywania białek używamy reakcji biuretowej z CuSO₄ i NaOH - pozytywny wynik to jasnoniebieska barwa.
Białka pełnią w organizmie różne funkcje: transportową (hemoglobina), strukturalną (kolagen), enzymatyczną (pepsyna), ochronną (globuliny) i wiele innych. Bez nich życie byłoby niemożliwe!