Białka stanowią główny składnik budulcowy komórek i tkanek oraz pełnią ważną rolę w metabolizmie.
Aminokwasy białkowe
Wszystkie aminokwasy białkowe, czyli 20 aminokwasów białkowych, wchodzą w skład budowy białek. Są one zbudowane z węgla (C), wodoru (H), tlenu (O) i azotu (N), a dodatkowo mogą zawierać siarkę (S).
Budowa aminokwasów
Aminokwasy mają podstawową budowę, składającą się z grupy karboksylowej (COOH) oraz grupy aminowej (NH₂). Dodatkowo posiadają podstawnik (R), który może być atomem wodoru (H), łańcuchem lub pierścieniem. Mogą także zawierać dodatkowe grupy tiolowe (-SH).
Aminokwasy białkowe a niebiałkowe
Należy rozróżnić aminokwasy białkowe, które wchodzą w skład budowy białek, od aminokwasów niebiałkowych, które nie pełnią tej roli. Wśród aminokwasów niebiałkowych znajdują się m.in. ornityna i cytrulina, które uczestniczą w cyklu mocznikowym, oraz GABA, pełniąca funkcję neuroprzekaźnika w układzie nerwowym.
Właściwości aminokwasów białkowych
Właściwości aminokwasów białkowych wynikają z obecności grup funkcyjnych oraz podstawek. Grupa karboksylowa ma charakter kwasowy, co oznacza, że może oddawać proton H, natomiast grupa aminowa ma charakter zasadowy i może przyjmować proton (H).
Aminokwasy białkowe pełnią kluczową rolę w budowie białek, dlatego ich dokładna znajomość jest istotna zarówno w biologii, jak i w chemii. Znając budowę aminokwasów, można lepiej zrozumieć struktury i funkcje białek, co ma istotne znaczenie w dziedzinach takich jak biochemia czy biologia komórki.
