Budowa i funkcje liści
Budowa i funkcje liścia są kluczowe dla zrozumienia fizjologii roślin. Liście to organy wegetatywne wchodzące w skład pędu rośliny, pełniące trzy główne funkcje: wytwarzanie związków organicznych w procesie fotosyntezy, transpirację wyparowywaniewodyzrosˊliny oraz wymianę gazową między wnętrzem rośliny a środowiskiem zewnętrznym.
Budowa morfologiczna liścia obejmuje nasadę liścia, ogonek liściowy i blaszkę liściową. Rodzaje liści można podzielić na pojedyncze, posiadające jedną blaszkę liściową jakufiołkaRiviniana, oraz złożone, zbudowane z kilku blaszek liściowych nazywanych listkami jakuViciaCuraca.
Vocabulary: Transpiracja - proces wyparowywania wody z rośliny, głównie przez aparaty szparkowe w liściach.
Budowa anatomiczna liścia jest złożona i obejmuje kilka ważnych elementów:
-
Epiderma - pokryta kutykulą, chroniącą przed nadmiernym wyparowywaniem wody, wnikaniem drobnoustrojów i urazami mechanicznymi. Zawiera aparaty szparkowe kontrolujące transpirację.
-
Miękisz asymilacyjny - wypełnia przestrzeń między górną a dolną epidermą, posiada chloroplasty, w których zachodzi fotosynteza. Dzieli się na miękisz palisadowy i gąbczasty.
-
Drewno - odpowiada za transport wody i soli mineralnych z łodygi do żywych komórek.
-
Łyko - transportuje asymilaty wytworzone w miękiszu asymilacyjnym do pozostałych żywych komórek rośliny.
Highlight: Układ liści na łodydze, zwany ulistnieniem, jest charakterystyczny dla danego gatunku rośliny. Wyróżniamy ulistnienie okółkowe więcejniz˙jedenlisˊcˊwyrastazjednegowęzłałodygi i skrętoległe jedenlisˊcˊwyrastazjednegowęzłałodygi.
Budowa liścia klasa 5 obejmuje te same elementy, ale przedstawione w sposób uproszczony, dostosowany do poziomu wiedzy uczniów.