Budowa i funkcje RNA
Biologia na czasie 4 e-podręcznik szczegółowo opisuje strukturę i rolę kwasu rybonukleinowego (RNA). RNA różni się od DNA obecnością rybozy zamiast deoksyrybozy oraz uracylu (U) zamiast tyminy (T).
Wyróżniamy cztery główne typy nukleotydów RNA:
- Nukleotyd adeninowy
- Nukleotyd urydynowy
- Nukleotyd guaninowy
- Nukleotyd cytydynowy
Example: Sekwencję nukleotydów w łańcuchu RNA zapisuje się od końca 5', np. 5'-AUCGU-3'.
RNA występuje zazwyczaj w formie jednoniciowej, choć może tworzyć struktury drugorzędowe poprzez parowanie zasad w obrębie tej samej nici.
Podstawowe rodzaje RNA i ich funkcje:
-
mRNA (matrycowy RNA):
- Przenosi informację genetyczną z DNA do miejsca syntezy białek
- Stanowi 4-5% komórkowego RNA
- Składa się z 1000-2000 nukleotydów
-
rRNA (rybosomowy RNA):
- Główny składnik rybosomów
- Pełni funkcję budulcową i katalityczną (jako rybozymy)
-
tRNA (transportujący RNA):
- Przenosi aminokwasy do rybosomów
- Zawiera antykodon rozpoznający komplementarne nukleotydy w mRNA
Vocabulary: Antykodon to trzy nukleotydy w cząsteczce tRNA odpowiedzialne za rozpoznawanie kodonu w mRNA podczas syntezy białka.
Inne rodzaje RNA w organizmach eukariotycznych obejmują snRNA (mały jądrowy RNA), miRNA (mikroRNA) i siRNA (mały interferujący RNA), które uczestniczą w regulacji ekspresji genów i obronie przed wirusami.
RNA występuje w różnych częściach komórki:
- W jądrze komórkowym (synteza wszystkich rodzajów RNA)
- W cytozolu (po transporcie z jądra)
- W organellach półautonomicznych (mitochondria i chloroplasty)
Highlight: RNA może stanowić materiał genetyczny wiroidów i niektórych wirusów, choć jest mniej stabilny niż DNA i łatwiej ulega degradacji.
Biologia na czasie 4 Zakres rozszerzony flipbook dostarcza szczegółowych informacji na temat budowy DNA, rodzajów RNA oraz ich funkcji w procesach komórkowych, co jest kluczowe dla zrozumienia podstaw biologii molekularnej.
