Porównanie DNA i RNA
DNA (kwas deoksyrybonukleinowy) i RNA (kwas rybonukleinowy) to dwie kluczowe cząsteczki w biologii molekularnej, odpowiedzialne za przechowywanie i przekazywanie informacji genetycznej. Strona przedstawia szczegółowe porównanie tych dwóch kwasów nukleinowych, koncentrując się na ich budowie chemicznej, strukturze i funkcjach w komórce.
Highlight: Budowa DNA i Budowa RNA różnią się znacząco, co wpływa na ich funkcje w organizmie.
Budowa nukleotydu DNA:
- Zasady azotowe: adenina, tymina, cytozyna, guanina
- Cukier: deoksyryboza (pięciowęglowy)
- Reszta kwasu fosforowego
Budowa nukleotydu RNA:
- Zasady azotowe: adenina, uracyl, cytozyna, guanina
- Cukier: ryboza (pięciowęglowy)
- Reszta kwasu fosforowego
Vocabulary: Nukleotyd to podstawowa jednostka budulcowa kwasów nukleinowych, składająca się z zasady azotowej, cukru i reszty kwasu fosforowego.
Struktura DNA charakteryzuje się podwójną helisą, gdzie dwie nici są ułożone antyrównolegle i połączone wiązaniami wodorowymi między komplementarnymi zasadami (A=T, C≡G). RNA natomiast występuje zazwyczaj jako pojedyncza nić, choć może tworzyć struktury drugorzędowe.
Example: Komplementarność zasad w DNA: adenina (A) łączy się z tyminą (T), a cytozyna (C) z guaniną (G).
Funkcje DNA obejmują przechowywanie informacji genetycznej i replikację przed podziałem komórki. DNA ulega replikacji, czyli podwojeniu, co zapewnia przekazanie identycznej informacji genetycznej komórkom potomnym.
Definition: Replikacja DNA to proces, w którym powstaje podwójna ilość materiału genetycznego, a nowo powstała cząsteczka DNA zawiera jedną nić matrycową (starą) i jedną nowo zsyntetyzowaną, komplementarną do niej.
Rodzaje RNA i ich funkcje:
- mRNA (matrycowe): przenosi informację o sekwencji aminokwasów w białku z DNA do rybosomów
- tRNA (transportujące): dostarcza aminokwasy do rybosomów
- rRNA (rybosomowe): wchodzi w skład rybosomów
Highlight: RNA a DNA różnice są kluczowe dla zrozumienia ich roli w komórce. RNA pełni funkcje związane z ekspresją genów, podczas gdy DNA jest nośnikiem informacji genetycznej.
Lokalizacja DNA i RNA w komórce:
- DNA: u prokariontów w cytoplazmie (genofor, plazmidy), u eukariontów w jądrze komórkowym, mitochondriach i chloroplastach
- RNA: u prokariontów w cytoplazmie i rybosomach, u eukariontów w jądrze, cytoplazmie, mitochondriach, chloroplastach i rybosomach
Zrozumienie różnic między DNA a RNA jest kluczowe dla przygotowania do Matury z biologii 2024 na poziomie rozszerzonym, zgodnie z wymaganiami CKE.
