Budowa i funkcje DNA i RNA
DNA to nasza instrukcja genetyczna! Zasada komplementarności DNA opiera się na parach zasad: adenina łączy się z tyminą A−T tworząc dwa wiązania wodorowe, a cytozyna z guaniną C−G tworząc trzy wiązania. Ta zasada jest kluczem do powielania informacji genetycznej.
Funkcje DNA są kluczowe dla życia. Jest on materiałem genetycznym wszystkich organizmów i niektórych wirusów. Geny, czyli odcinki DNA, zawierają informacje potrzebne do syntezy białek i RNA. DNA jest również nośnikiem informacji genetycznej odpowiadającym za dziedziczenie cech.
Powielanie DNA (replikacja) zachodzi w jądrze komórkowym, a głównym enzymem odpowiedzialnym za ten proces jest polimeraza DNA. Sprawdza ona, czy nukleotydy tworzą właściwe pary zgodnie z zasadą komplementarności. W mitozie powstają dwie identyczne komórki, a w mejozie z komórki diploidalnej powstają cztery haploidalne.
RNA różni się od DNA i pełni kluczową rolę w biosyntezie białek. Budowa nukleotydu RNA zawiera resztę kwasu fosforowego, rybozę (cukier pięciowęglowy) oraz jedną z czterech zasad azotowych RNA: adeninę, uracyl (zamiast tyminy), cytozynę lub guaninę.
Ciekawostka! Znając procent jednej zasady w DNA, możesz obliczyć pozostałe dzięki zasadzie komplementarności. Jeśli adenina stanowi 23%, to tymina też stanowi 23%, a na cytozynę i guaninę przypada po 27% boC+G+A+T=100.
Wyróżniamy trzy główne rodzaje RNA i ich funkcje: rRNA tworzy rybosomy, mRNA przenosi informację o budowie białka z jądra na rybosomy, a tRNA transportuje aminokwasy na rybosomy. RNA, podobnie jak DNA, podlega zasadzie komplementarności, ale zamiast tyminy wykorzystuje uracyl.