Tolerancja ekologiczna to zdolność organizmów do życia i rozwoju w określonych warunkach środowiskowych. Jest to kluczowy koncept w ekologii, który pomaga zrozumieć, jak różne gatunki przystosowują się do warunków środowiska.
Zakres tolerancji ekologicznej określa granice, w których organizm może przetrwać i funkcjonować. Wyróżniamy organizmy o wąskim zakresie tolerancji ekologicznej (stenobionty), które mogą żyć tylko w ściśle określonych warunkach, oraz organizmy o szerokim zakresie tolerancji (eurybionty), które przystosowują się do różnorodnych warunków. Krzywa zakresu tolerancji ekologicznej pokazuje, jak organizmy reagują na zmiany czynników środowiskowych, takich jak temperatura, wilgotność czy zasolenie. Na przykład, niedźwiedź polarny ma wąski zakres tolerancji na temperaturę i może żyć tylko w zimnym klimacie, podczas gdy szczur wędrowny ma szeroki zakres tolerancji i może przystosować się do różnych warunków.
W przyrodzie występują różne typy zależności międzygatunkowych. Zależności nieantagonistyczne obejmują współpracę między gatunkami, gdzie oba organizmy odnoszą korzyści. Przykładami są mutualizm (jak współpraca między pszczołami a kwiatami), protokooperacja (dobrowolna współpraca, która nie jest konieczna do przeżycia) oraz komensalizm (jeden gatunek korzysta, drugi nie odnosi ani korzyści, ani strat). Z kolei zależności antagonistyczne to relacje, w których jeden gatunek zyskuje kosztem drugiego, jak drapieżnictwo czy pasożytnictwo. Nisza ekologiczna określa rolę i miejsce gatunku w ekosystemie, uwzględniając zarówno jego wymagania środowiskowe, jak i interakcje z innymi organizmami. Te wszystkie zależności i interakcje tworzą skomplikowaną sieć powiązań w ekosystemach, która zapewnia ich stabilność i funkcjonowanie.
