Dowody ewolucji i dobór naturalny
Skąd wiemy, że ewolucja zachodzi? Istnieją dwa główne źródła wiedzy: dowody pośrednie i bezpośrednie. Do dowodów pośrednich zaliczamy jedność budowy organizmów, podobieństwo biochemiczne oraz zjawiska dywergencji (ewolucji rozbieżnej) i konwergencji (ewolucji zbieżnej).
W przypadku dywergencji obserwujemy narządy homologiczne o wspólnym pochodzeniu, ale różnym wyglądzie. Konwergencja to z kolei występowanie narządów analogicznych, które mimo podobnego wyglądu mają różne pochodzenie. Inne pośrednie dowody to narządy szczątkowe (np. kość ogonowa) i cechy atawistyczne, czyli powracające cechy przodków.
Dowody bezpośrednie pochodzą z obserwacji współczesnych gatunków oraz badań paleontologicznych. Obejmują one skamieniałości, obserwowane zmiany w mikropopulacjach (np. melanizm przemysłowy), formy pośrednie (jak archeopteryx) oraz relikty, czyli organizmy, które przetrwały w niezmienionej formie.
💡 Ciekawostka: Drzewo filogenetyczne nie tylko pokazuje pokrewieństwo między gatunkami, ale jest jak mapa rodzinna wszystkich organizmów na Ziemi - pozwala zobaczyć, kto z kim jest spokrewniony i kiedy linie ewolucyjne się rozeszły.
Centralnym mechanizmem ewolucji jest dobór naturalny, który sprawia, że przetrwają i rozmnożą się najsilniejsze osobniki populacji. Aby dobór naturalny mógł działać, muszą być spełnione warunki: nadmierna rozrodczość organizmów, zmienność między osobnikami oraz konkurencja o zasoby.