Układ pokarmowy gadów

Budowa gadów obejmuje złożony układ pokarmowy, który jest przystosowany głównie do drapieżnego trybu życia. Składa się on z następujących elementów:

• Jama gębowa z zębami (z wyjątkiem żółwi)
• Gardziel, przełyk i żołądek
• Jelita: cienkie, ślepe i grube
• Narządy dodatkowe: wątroba, trzustka i woreczek żółciowy

Highlight: U krokodyli żołądek dzieli się na część mięśniową (z połkniętymi kamieniami do rozcierania pokarmu) i gruczołową (z enzymami trawiennymi).

Vocabulary: Kloaka - wspólne ujście układu pokarmowego, moczowego i rozrodczego u gadów.

Układ oddechowy gadów

Układ oddechowy gadów jest bardziej zaawansowany niż u płazów, co umożliwia im efektywne oddychanie na lądzie. Składa się z:

• Nozdrzy zewnętrznych i jamy nosowej
• Gardzieli, krtani i tchawicy
• Oskrzeli i płuc

Highlight: Płuca gadów są gąbczaste i mają większą powierzchnię wymiany gazowej niż u płazów.

Wentylacja płuc zachodzi dzięki mięśniom międzyżebrowym, które zmieniają objętość klatki piersiowej i płuc.

Układ krwionośny gadów

Układ krwionośny gadów jest bardziej zaawansowany niż u płazów, ale wciąż nie tak wydajny jak u ptaków czy ssaków. Jego główne cechy to:

• Serce zbudowane z dwóch przedsionków i jednej komory
• Częściowa przegroda w komorze serca (u krokodyli przegroda jest całkowita)
• Dwa obiegi krwi: mały płucny i duży obwodowy

Definition: Obieg płucny to przepływ krwi między sercem a płucami, gdzie krew nasyca się tlenem.

Example: U większości gadów krew utlenowana i odtlenowana miesza się w minimalnym stopniu w komorze serca, co zwiększa efektywność transportu tlenu w porównaniu do płazów.

Układ wydalniczy gadów

Układ wydalniczy gadów jest przystosowany do oszczędzania wody, co umożliwia im życie w suchych środowiskach. Składa się z:

• Nerek ostatecznych (zanercza) z kłębuszkami nerkowymi
• Moczowodów
• Pęcherza moczowego (tylko u żółwi i jaszczurek)
• Kloaki

Highlight: Gady typowo lądowe wydalają kwas moczowy w formie kryształów, co pozwala im oszczędzać wodę. Nazywamy je zwierzętami urikotelicznymi.

Example: Gady wodne, w przeciwieństwie do lądowych, wydalają rozcieńczony mocz zawierający amoniak lub mocznik, co jest możliwe dzięki dostępności wody w ich środowisku.

Gdzie żyją gady i jak ich budowa jest do tego przystosowana, to fascynujący temat, który pokazuje, jak ewolucja ukształtowała te zwierzęta do życia na lądzie, zachowując jednocześnie pewne cechy ich wodnych przodków.