Chromatyna i upakowanie DNA
Chromatyna to DNA związane z białkami i odpowiednio upakowane. Proces upakowywania DNA zaczyna się od nawinięcia DNA na białka histonowe, tworząc nukleosomy. Następnie przyłączane są histony łącznikowe i całość układa się w tzw. solenoidy (włókna 30 nm).
Między podziałami komórki wyróżniamy dwa rodzaje chromatyny: euchromatynę (luźno upakowane włókna zawierające aktywne geny) i heterochromatynę (ściśle upakowane włókna z nieaktywnymi genami i DNA pozagenowym). Podczas podziału komórki chromatyna ulega dalszej kondensacji, tworząc pętle, a następnie chromosomy.
Upakowanie DNA jest niezbędne - w jądrze komórki człowieka znajduje się ok. 2 m DNA, podczas gdy średnica jądra to zaledwie 5-8 µm! W najbardziej skondensowanej formie długość cząsteczki DNA zmniejsza się około 9 tysięcy razy.
Genomy wirusów są niezwykle ekonomiczne - zawierają cząsteczki DNA lub RNA o zróżnicowanej liczbie genów. Jako pasożyty wykorzystują maszynerię komórki gospodarza, więc nie potrzebują wielu własnych genów. Co ciekawe, geny wirusów mogą na siebie nachodzić, co pozwala jeszcze ściślej upakować informację genetyczną.
Interesujące! Genom jednego z bakteriofagów zawiera tylko 11 genów, niektóre z nich zachodzą na siebie, a DNA pozagenowy stanowi zaledwie 5% całego genomu. To prawdziwy majstersztyk wydajności w świecie genetyki!