Klasa 2 Liceum - Notatka Biologia Dział 1 „Układ Ruch”

Alternatywny zapis:

- 4 lub 5 zredukowanych kręgów, u starych mogą się zrastać NY/ Połączenia kości: 1. Połączenia ścisłe: Więzozrosty - kości łączone tkanką włóknistą np. szwy w czaszce Chrząstkozrosty - kości łączone chrząstka, ograniczony ruch, np. kręgosłup • Kościozrosty - kości łączone tkanką kostną, nieruchowe, np. krzyż 2. Stawy - ruchome połączenia kości: Siodełkowe - szeroki zakres ruchów np. u nasady kciuka Obrotowe - ruchy obrotowe, np. między 1, a 2 kręgiem szyjnym Zawiasowe - zginanie i prostowanie np. między kością ramienną, a łokciową Kuliste - ruch we wszystkich płaszczyznach, np. między kością udową, a miedniczą 3. Budowa stawu: ● . ● ● ● ● Torebka stawowa - stabilizuje staw, ogranicza przemieszczanie się kości w jej obrębie • Wiązadło - stabilizuje kość w stawie Mięśnie szkieletowe: 1. Mięśnie człowieka: ● ● ● ● ● ● 2. Budowa mięśnia szkieletowego: Brzusiec - część kurcząca się Ścięgno - tkanka łącząca mięśnie z kośćmi • Włókno mięśniowe - budulec brzuśca ● ● Powierzchnie stawowe - chroni kość przed urazami, są pokryte tkanką chrzęstną Jama stawowa -jamą stawowa, tam jest maź stawowa Maź stawowa - ogranicza tarcie • Mikrofibryle - budulec włókien z białkowych włókien Aktyna + miozyna - białkowe włókna 3. Sarkomer - podstawowa jednostka kurczliwości mięśnia szkieletowego: Aktyna - miofilament cienki . Miozyna - miofilament grupy 4. Mechanizm skurczu: ATP przyłącza się do głów miozyny, które łączą się z aktyną ATP się rozpada, odłączenie się ADP reszty P, powoduje zmianę położenia głów miozyny • Zmiany położenia głów, przesunięcie się włókien aktynowych i skrócenie sarkomeru 5. Funkcjonowanie mięśni: ● ● Piersiowy większy - porusza kończynę górną Dwugłowy ramienia (biceps) - zgina kończyny w łokciu ● Prosty brzucha - zgina tułowie do przodu Czworogłowy uda - unosi udo i prostuje nogę w kolanie Czworoboczny - rusza głową, pozwala podnosić kończyny górne Pośladkowy wielki - trzyma pionową postawę, prostuje nogę ● Higiena i choroby układu ruchu : 1. Dieta: Mięśnie się kurczą -podciągają kości, tylko w 1 kierunku Mięśnie przeciwstawnie antagoniczne - 1 mięsień działa w 1 kierunek, a drugi w przeciwnym Białka są niezbędne do rozwoju mięśni, Ca, Mg, P, K - mocne kości D3-dba o odpowiedni poziom Ca • C-potrzebna do syntezy kolagenu, elastyczność kości i chrząstek 2. Suplementy diety - środki uzupełniające naszą dietę: 3. Doping: Środki anaboliczne - testosteron Erytropoetyna - EPO Środki pobudzające i przeciwbólowe Manipulacja genetyczna ● ● ● Nawa: ● 6. Urazy mechaniczne: ● Transfuzja krwi ● . Działanie: ● Przyśpiesza wzrost mięśni Pobudza wytwarzanie erytrocytów Operacje Przeszczep mięśni, usuwanie tłuszczu Zakażenia, powikłania 4. Wady postawy - niepoprawna postawa ciała, należy ćwiczyć itrzymać prawidłową postawę: Skolioza - wygięcie kręgosłupa na bok Kifoza - nadmierne wygięcie kręgosłupa do tyłu w odcinku piersiowym Lordoza - zbyt duże wygięcie kręgosłupa do przodu 5. Płaskostopie - osłabienie mięśni i wiązadeł stopy wrodzone lub nabyte, należy ćwiczyć i mieć odpowiednie obuwie: Prawie cała stopa przylega do podłoża Pobudza i eliminuje ból Zmiany genetyczne Zwiększenie ilości erytrocytów, więcej tlenu w komórkach, więcej energii Skutki uboczne: Zmiany skóry, bezpłodność Zaburzenia pracy układu pokarmowego Choroby układu krążenia Obniżenie odporności, nowotwory Zaburzenia psychiczne Zakrzepy, zawał, udar Podwyższone ciśnienie Skrajne wyczerpanie Uzależnienie Zwichnięcie - zerwanie torebki stawowej i wiązadeł, przemieszczenie się powierzchni stawowych • Złamanie - całkowite przerwanie kości Trudne do przewidzenia, nowotwory Zakażenie wirusem zapalenia wątroby Wzrost ciśnienia krwi, HIV Ryzyko zakrzepów, zawału, udaru, infekcji 7. Osteoporoza - zmniejszenie gęstości kości, zmiana jej struktury: • Przyczyny -mniejsza ilość hormonów płciowych, niedobór Ca Czynniki ryzyka - starszy wiek, płeć, dieta, genetyka mała aktywność fizyczna, leki, brak witamin, picie, palenie Objawy - na początku brak, po czasie bóle kości, łatwiejsze łamanie kości, kifoza Profilaktyka - wyeliminowanie czynników pobudzających, lepsza dieta, Ca D3 i białko, więcej sportu 8. Krzywica -zmniejszenie mineralizacji kości i ich wyginanie się, głównie u dzieci: Przyczyny - niedobór witaminy D3, niewystarczające wystawienie na promienie słoneczne, mała ilość witamin Objawy - miękkie, podatne na deformację kości Profilaktyka - odpowiednie wystawienie na słońce, uzupełnienie diety w Ca i witaminę D3 Skręcenie - małe uszkodzenie torebki stawowej i więzadeł