Podstawowe zasady metabolizmu

Metabolizm to suma wszystkich reakcji zachodzących w każdej żywej komórce. Dzieli się on na dwa główne typy procesów:

1. Anabolizm - reakcje syntezy:

   • Są to reakcje endoergiczne, wymagające dostarczenia energii.
   • Produkty są bogatsze w energię niż substraty.

2. Katabolizm - reakcje rozkładu:

   • Są to reakcje egzoergiczne, w trakcie których uwalniana jest energia.
   • Substraty są bogatsze w energię niż produkty.

Highlight: ATP, GTP, CTP i UTP są uniwersalnymi przenośnikami energii w komórce, z ATP jako podstawowym związkiem.

Definition: Metabolizm -- co to - to suma wszystkich reakcji chemicznych zachodzących w organizmie, obejmująca procesy anaboliczne i kataboliczne.

Energia w komórce jest magazynowana i przenoszona głównie przez ATP (adenozynotrifosforan), który jest związany wiązaniami wysokoenergetycznymi. Procesy kataboliczne i anaboliczne są ze sobą ściśle powiązane, choć zachodzą w różnych miejscach komórki.

Example: Przykładem reakcji anabolicznej jest synteza białek, podczas gdy przykładem reakcji katabolicznej jest rozkład glukozy w procesie oddychania komórkowego.

Fosforylacja i jej rodzaje

Podstawowym sposobem magazynowania i uwalniania energii w komórce jest cykl ATP-ADP. Polega on na naprzemiennych reakcjach syntezy ATP z ADP i fosforanu nieorganicznego oraz rozkładu ATP do ADP i fosforanu.

Wyróżniamy trzy główne typy fosforylacji:

1. Fosforylacja substratowa:

   • Polega na odłączeniu reszty fosforanowej od organicznego substratu o wyższej energii i przyłączeniu jej do ADP.
   • W wyniku tego procesu powstaje ATP i inny związek o niższej energii.

2. Fosforylacja fotosyntetyczna:

   • Zachodzi podczas fotosyntezy.
   • U organizmów eukariotycznych odbywa się w chloroplastach.
   • Gradient protonowy jest wytwarzany w poprzek błon tylakoidów.

3. Fosforylacja oksydacyjna:

   • Zachodzi podczas oddychania tlenowego.
   • U organizmów eukariotycznych odbywa się w mitochondriach.
   • Gradient protonowy powstaje w poprzek wewnętrznej błony mitochondrialnej.

Vocabulary: Fosforylacja - proces przyłączania reszty fosforanowej do związku organicznego, często związany z magazynowaniem energii.

Highlight: Gdzie zachodzi fosforylacja fotosyntetyczna - w chloroplastach u organizmów eukariotycznych, a u prokariontów w poprzek błony komórkowej.