Oligosacharydy i polisacharydy

Oligosacharydy powstają przez połączenie od 2 do 10 cząsteczek cukrów prostych wiązaniem O-glikozydowym. Oligosacharydy to ważna grupa związków, do której należą m.in. disacharydy.

Disacharydy to dwucukry, będące produktami kondensacji dwóch cząsteczek cukrów prostych. Do najważniejszych disacharydów należą:

1. Sacharoza (glukoza + fruktoza, wiązanie 1,2-α-glikozydowe) - forma transportowa cukrów u roślin.
2. Laktoza (glukoza + galaktoza, wiązanie 1,4-β-glikozydowe) - pełni funkcję odżywczą.
3. Maltoza (glukoza + glukoza, wiązanie 1,4-α-glikozydowe) - wabi zwierzęta zapylające.

Polisacharydy powstają w wyniku łączenia się wielu cząsteczek cukrów prostych. Nie rozpuszczają się w wodzie i mogą być rozkładane za pomocą enzymów.

Highlight: Skrobię można wykryć za pomocą płynu Lugola lub jodyny - zmienia wtedy kolor na granatowy.

Vocabulary: Płyn Lugola - roztwór jodu i jodku potasu w wodzie, używany jako odczynnik do wykrywania skrobi.

Polisacharydy o funkcji zapasowej i budulcowej

Polisacharydy właściwości zapasowe:

1. Glikogen - materiał zapasowy zwierząt i grzybów. U ludzi gromadzi się głównie w wątrobie i mięśniach. Reszty glukozy połączone są wiązaniem α-glikozydowym, tworząc łańcuch rozgałęziający się co około 8-12 reszt glukozowych.

2. Skrobia - materiał zapasowy roślin i niektórych protistów. Składa się z amylozy (około 20% masy skrobi) i amylopektyny (około 80% masy skrobi). Amyloza ma strukturę spiralną, a amylopektyna ma budowę podobną do glikogenu, ale rozgałęzienia łańcucha głównego tworzą się co około 25 reszt glukozowych.

Polisacharydy właściwości budulcowe:

1. Celuloza - główny składnik ściany komórkowej roślin i niektórych protistów. Charakteryzuje się występowaniem wiązań β-glikozydowych oraz wiązań wodorowych, które umożliwiają powstawanie mikrofibryli - grubszych włókien.

2. Chityna - główny składnik szkieletów zewnętrznych stawonogów oraz ściany komórkowej grzybów. Również zawiera wiązania β-glikozydowe.

Highlight: Polisacharydy w żywności pełnią różne funkcje - od zapasowych (skrobia w ziemniakach) po strukturalne (celuloza w warzywach).

Vocabulary: Mikrofibryle - cienkie włókna celulozowe tworzące strukturę ściany komórkowej roślin.