Składniki chemiczne organizmów i rodzaje wiązań
Organizmy żywe zbudowane są z dwóch głównych grup związków chemicznych:
-
Związki nieorganiczne - nie zawierają atomu węgla (z wyjątkiem CO₂, H₂CO₃ i jego soli)
-
Związki organiczne - zawierają atom węgla
- Cukry
- Tłuszcze
- Białka
- Kwasy nukleinowe
Definition: Związki organiczne to związki chemiczne zawierające atom węgla, stanowiące podstawę budowy organizmów żywych.
Pierwiastki chemiczne w organizmach dzielą się na:
a) Pierwiastki biogenne - główny składnik związków organicznych (C, O, H, N, P, S)
b) Makroelementy - występują w ilości powyżej 0,01% suchej masy (Ca, Mg, Na, Cl, K + pierwiastki biogenne)
c) Mikroelementy - występują w ilości poniżej 0,01% suchej masy (Fe, I, Cu, Co, F, Zn)
Vocabulary: Pierwiastki biogenne to pierwiastki chemiczne niezbędne do budowy związków organicznych, takie jak węgiel, tlen, wodór, azot, fosfor i siarka.
Rodzaje wiązań i oddziaływań chemicznych w organizmach:
- Wiązania kowalencyjne - powstają przez uwspólnienie elektronów
- Wiązania jonowe - powstają między atomami różniącymi się elektroujemnością
- Wiązania wodorowe - słabe wiązania między atomem wodoru a atomem innego pierwiastka
Oddziaływania międzycząsteczkowe:
- Oddziaływania dipol-dipol
- Siły van der Waalsa
- Oddziaływania hydrofobowe
Example: Wiązania wodorowe występują np. w cząsteczkach wody, wpływając na jej wyjątkowe właściwości.
Substancje w organizmach można podzielić na:
a) Hydrofilowe (lubiące wodę) - np. alkohole, cukry
b) Hydrofobowe (nie lubiące wody) - np. tłuszcze, węglowodory
c) O charakterze jonowym (hydrofilowe) - dobrze rozpuszczają się w wodzie
Highlight: Zrozumienie właściwości hydrofilowych i hydrofobowych substancji jest kluczowe dla zrozumienia procesów zachodzących w organizmach żywych.
