Budowa ogólna i cechy stawonogów
Zacznijmy od podstaw - wspólne cechy stawonogów to przede wszystkim ciało podzielone na segmenty. Segmenty te tworzą wyraźne odcinki zwane tagmami, choć u niektórych gatunków mogą się one łączyć lub zanikać. Wszystkie stawonogi mają też symetrię dwuboczną.
Najbardziej charakterystyczną cechą są odnóża, od których wzięła się nazwa tej grupy. Wyrastają one z boków ciała i są zbudowane z odcinków połączonych stawami. Możemy je podzielić na trzy typy: głowowe (czułki, szczęki), tułowiowe (narządy ruchu) i odwłokowe (związane m.in. z rozrodem). Warto zapamiętać, że owady mają 6 odnóży, co odróżnia je od innych grup stawonogów.
Ciało stawonogów pokrywa oskórek (kutykula) - to prawdziwy pancerz ochronny! Jest wytwarzany przez jednowarstwowy nabłonek i składa się głównie z chityny i białek. U skorupiaków kutykula jest dodatkowo wysycona solami wapnia, co zwiększa jej twardość. Oskórek pełni funkcję szkieletu zewnętrznego, do którego od wewnątrz przyczepiają się mięśnie.
Ciekawostka! Oskórek stawonogów jest nieprzepuszczalny dla wody i gazów, co stanowi wyzwanie podczas wymiany gazowej, ale jednocześnie chroni je przed wysychaniem na lądzie.
Układ pokarmowy stawonogów jest dość złożony i składa się z trzech głównych odcinków: jelita przedniego, środkowego i tylnego. Jelito przednie zawiera jamę gębową, gardziel, przełyk, a czasem również wole i żołądek. U skorupiaków występuje specjalny żołądek żujący z chitynowymi listewkami rozdzierającymi pokarm.
Gdzie żyją stawonogi? Praktycznie wszędzie! Przystosowały się do różnych sposobów poruszania - w wodzie pływają, ślizgają się lub chodzą, a na lądzie chodzą i latają. Ich wszechstronność to jeden z powodów, dlaczego są najliczniejszą grupą zwierząt na Ziemi.