Tkanka twórcza - podstawy i rodzaje
Tkanki twórcze roślin, zwane również merystemami, są fundamentalnym elementem budowy i rozwoju roślin. Stanowią one grupę komórek o szczególnych właściwościach, które umożliwiają roślinom ciągły wzrost i regenerację.
Definicja: Tkanka to zespół komórek o podobnej budowie, wspólnym pochodzeniu, które pełnią tę samą określoną funkcję.
Budowa tkanki twórczej jest charakterystyczna i odróżnia ją od innych tkanek roślinnych. Tkanki twórcze należą do grupy tkanek stałych, ale ich unikalna cecha polega na zdolności do ciągłych podziałów komórkowych.
Wyróżniamy dwa główne typy wzrostu roślin, które są możliwe dzięki tkankom twórczym:
- Wzrost dyfuzyjny (ograniczony) - zachodzi, gdy roślina osiąga daną wielkość lub kształt, dotyczy to np. liści, kwiatów i owoców.
- Wzrost zlokalizowany (nieograniczony) - trwa przez całe życie rośliny, dotyczy głównie korzeni i łodyg.
Rodzaje merystemów obejmują:
-
Merystemy pierwotne:
- Istnieją od zarodka rośliny
- Obejmują:
- Merystem wierzchołkowy - odpowiedzialny za wzrost pędu i korzenia, tworzy tzw. stożki wzrostu
- Merystem wstawowy (interkalarny) - umożliwia wydłużanie łodygi w międzywęźlach
-
Merystemy wtórne:
- Powstają z tkanek stałych, które odzyskują zdolność podziałów
- Umożliwiają przyrost wtórny
- Obejmują:
- Kambium (miazga) - odpowiada za odkładanie drewna wtórnego i łyka wtórnego
- Fellogen (miazga korkotwórcza) - tworzy korek i fellodermę
- Tkanka przyranna (kalus) - umożliwia regenerację zranionych tkanek
- Tkanka zarodnikotwórcza (archespiralna) - jedyna, która dzieli się mejotycznie, tworząc zarodniki
Highlight: Merystem wierzchołkowy funkcja polega na zapewnieniu wzrostu wzdłużnego rośliny, zarówno w przypadku pędu, jak i korzenia.
Vocabulary: Tkanka merystematyczna to inny termin określający tkankę twórczą.
Tkanki twórcze przykłady można znaleźć w różnych częściach rośliny, takich jak wierzchołki pędów i korzeni, międzywęźla łodyg, oraz w obszarach, gdzie zachodzi przyrost wtórny.
Example: Merystem wierzchołkowy korzenia znajduje się na samym czubku korzenia i jest chroniony przez czapeczkę korzeniową.
Warto zauważyć, że tkanki twórcze wtórne, takie jak kambium i fellogen, mają kluczowe znaczenie dla wzrostu na grubość drzew i krzewów.
