Tkanki okrywające

Tkanki okrywające pełnią funkcję ochronną dla rośliny. Chronią przed zmianami składu chemicznego, uszkodzeniami mechanicznymi i wnikaniem drobnoustrojów. Do tkanek okrywających zaliczamy:

1. Skórkę $epidermę lub ryzodermę$
2. Korkowicę

Definicja: Korkowica to tkanka okrywająca zbudowana z felogenu, felodermy i felemu. Jej główną funkcją jest ochrona przed utratą wody i uszkodzeniami mechanicznymi.

Skórka posiada aparaty szparkowe, które regulują wymianę gazową. Korkowica ma ściany komórkowe wysycone suberyną, co czyni ją nieprzepuszczalną dla wody i powietrza.

Przykład: Kutykula to woskowa warstwa na powierzchni epidermy, która dodatkowo chroni roślinę przed utratą wody.

Tkanki wzmacniające

Tkanki wzmacniające nadają roślinom wytrzymałość mechaniczną. Wyróżniamy dwa główne typy:

1. Sklerenchyma - zbudowana z martwych komórek o zdrewniałych ścianach
2. Kolenchyma - zbudowana z żywych komórek o nierównomiernie zgrubiałych ścianach

Vocabulary: Sklerenchyma składa się z włókien sklerenchymatycznych i sklereidów, które zwiększają odporność roślin na zgniatanie, ściskanie i rozciąganie.

Kolenchyma jest elastyczna i odporna na rozerwanie, występuje głównie w szybko rosnących organach roślinnych.

Tkanki miękiszowe

Tkanki miękiszowe pełnią różnorodne funkcje w roślinie:

• Miękisz asymilacyjny - odpowiedzialny za fotosyntezę
• Miękisz spichrzowy - magazynuje substancje zapasowe
• Miękisz zasadniczy - wypełnia przestrzenie między innymi tkankami
• Miękisz powietrzny - zawiera duże przestwory międzykomórkowe

Highlight: Przestwory międzykomórkowe w tkankach miękiszowych umożliwiają efektywną wymianę gazową w roślinie.

Tkanki przewodzące

Tkanki przewodzące odpowiadają za transport wody, soli mineralnych i asymilatów w roślinie. Wyróżniamy dwa główne typy:

1. Drewno $ksylem$ - przewodzi wodę z solami mineralnymi
2. Łyko $floem$ - przewodzi asymilaty i produkty fotosyntezy

Definicja: Drewno składa się z naczyń i cewek, których ściany są wysycone ligniną, co umożliwia efektywny transport wody.

Łyko zbudowane jest z komórek sitowych $u paprotników i roślin nagozalążkowych$ lub rurek sitowych $u roślin okrytozalążkowych$. Ściany komórek łyka mają pola sitowe, przez które przechodzą pasma cytoplazmy łączące sąsiadujące komórki.

Highlight: Transport w naczyniach drewna jest bardziej wydajny niż w cewkach ze względu na obecność dużych otworów w ścianach poprzecznych.

Komórki przewodzące łyka mają zredukowane organella, ale towarzyszą im komórki przyrurkowe, które zawierają pełny zestaw organelli komórkowych.

Wiązki przewodzące i struktury wydzielnicze

Wiązki przewodzące to struktury zawierające zarówno drewno, jak i łyko. Wyróżniamy różne typy wiązek przewodzących:

1. Koncentryczne
2. Naprzeciwległe zamknięte
3. Naprzeciwległe otwarte

Przykład: W wiązce koncentrycznej łyko otacza drewno lub odwrotnie, podczas gdy w wiązkach naprzeciwległych drewno i łyko są ułożone obok siebie.

Rośliny posiadają również struktury wydzielnicze, które produkują i magazynują różne substancje. Mogą to być pojedyncze komórki lub złożone struktury wielokomórkowe.

Vocabulary: Włókna sklerenchymatyczne to wydłużone komórki o zdrewniałych ścianach, które nadają roślinom wytrzymałość mechaniczną.

Zrozumienie budowy i funkcji różnych tkanek roślinnych jest kluczowe dla zrozumienia, jak rośliny rosną, rozwijają się i funkcjonują w swoim środowisku.

Tkanki twórcze (merystemy)

Merystemy to tkanki odpowiedzialne za wzrost roślin. Zbudowane są z żywych komórek o cienkich ścianach komórkowych, dużych jądrach i małych wakuolach. Wyróżniamy dwa główne mechanizmy wzrostu: dyfuzyjny ograniczony $w liściach, kwiatach i owocach$ oraz zlokalizowany nieograniczony $w korzeniach i łodygach$.

Definicja: Merystemy wierzchołkowe to rodzaj merystemów pierwotnych, znajdujących się na szczytach pędów i korzeni, odpowiedzialnych za wzrost wzdłużny i pierwotny przyrost na grubość.

Merystemy pierwotne obejmują merystemy wierzchołkowe $stożki wzrostu$ oraz merystemy wstawowe. Merystemy wtórne to kambium i felogen, a także tkanka przyranna $kalus$ i tkanka zarodnikotwórcza.

Highlight: Stożek wzrostu korzenia to kluczowa struktura merystematyczna odpowiedzialna za wzrost korzenia.

Tkanki roślinne można również podzielić na żywe i martwe oraz jednorodne i niejednorodne, w zależności od typu komórek je tworzących.