Węch, smak i dotyk - kluczowe narządy zmysłów
Narządy zmysłów i ich funkcje są niezbędne do odbierania i przetwarzania bodźców z otoczenia. Narządy te składają się z receptorów na obwodzie ciała, które są wrażliwe na określone rodzaje bodźców, oraz nerwów czuciowych przekazujących informacje do mózgu. Mózg ocenia bodźce na podstawie liczby aktywowanych włókien nerwowych oraz intensywności impulsów. Interesującym zjawiskiem jest adaptacja receptorów, czyli przyzwyczajanie się do długotrwałych bodźców.
Zmysł węchu odgrywa kluczową rolę w wykrywaniu cząsteczek chemicznych w powietrzu. W górnej części jamy nosowej znajduje się nabłonek węchowy zawierający komórki receptorowe reagujące na obecność różnych związków chemicznych. Aby pobudzić receptory węchu, cząsteczki muszą pasować do nich kształtem, co wywołuje impuls nerwowy.
Definicja: Nabłonek węchowy to wyspecjalizowana tkanka w górnej części jamy nosowej, zawierająca receptory węchowe, które reagują na cząsteczki zapachowe.
Zmysł smaku jest reprezentowany przez kubki smakowe, głównie na języku, podniebieniu i w gardle. Pojedynczy kubek smakowy zawiera skupisko komórek smakowych reagujących na cząsteczki związków chemicznych rozpuszczonych w ślinie. Różne smaki, takie jak umami czy gorzki, mają ewolucyjne znaczenie w rozpoznawaniu wartościowego pożywienia lub potencjalnie trujących substancji.
Ciekawostka: Człowiek posiada około 200 kubków smakowych, które umożliwiają rozróżnianie podstawowych smaków.