Świat kręgowców porównanie bezkręgowców i kręgowców

Alternatywny zapis:

- zależy od warunków. Jeśli ryby szybko pływają mają one wydłużone i opływowe ciało. 3 • Płetwy - umożliwiają im życie w wodzie. Poruszanie się i utrzymania równowagi. Płetwy piersiowe i brzuszne - są parzyste • Płetwy grzbietowa, odbytowa, ogonowa - są ● nieparzyste • Śluz - wytwarzany przez skórę, jest po to aby ryba nie mogła stawiać oporu w wodzie. • Łuski - niewielkie sztywne płytki chroniące przed urazami. • Linia boczna -wyczuwają one pływy wody Budowa wewnętrzna : • szkielet - chrzęstnoszkieletowy, kostnoszkieletowy Chrzęstnoszkieletowy - rekiny, płaszczki . Szkielet ten jest zbudowany z tkanki chrzęstnej, jest lekki, wrażliwy na urazy . - Kostnoszkieletowy – składa się z tkanki kostnej. jest mocniejszy, cięższy. Ryby te mają pęcherz pławny - wypełniony mieszaniną gazów. • skrzela - Rozmnażanie ryb: • tarło -określony czas rozrodu • ikra - jaja ryb • ryby są jajorodne (do zapłodnienia dochodzi poza organizmem) narybek - młode rybki • większość ryb chrzęstnoszkieletowych i niektóre kostnoszkieletowe są jajożyworodne (jaja rozwijają się w ciele samicy, następnie wylęgają się w drogach rodnych samicy). Znaczenie ryb: ● o źródło pożywienia ludzi o Kawior, tran, O Właściwości lecznicze PŁAZY - ZWIERZĘTA DWUŚRODOWISKOWE Płazy – część życia spędzają w wodzie, a część na lądzie. Dlatego nazywane są dwuśrodowiskowe albo ziemnowodnymi. Trzy grupy płazów : o beznogie o ogoniaste o bezogonowe Płazy są zmiennocieplne. Hibernacja – stan odrętwienia. Przystosowanie do życia : o ich skórę porywa śluz ( umożliwia wymianę gazową o zmniejsza opór ciała podczas pływania) o mają cienką skórę, która zawiera liczne drobne otworki - pory. Dzięki nim nie muszą pić wody. Prowadzą nocny tryb życia. o komórki barwnikowe - kolor ciała zależy od środowiska życia. o wykształcone narządy zmysłu o powieki - chronią oczy przed wysychaniem o błona bębenkowa – wzmacniacz fal dźwiękowych Wymiana gazowa: 5 o płuca - mają kształt worków o cienkich ścianach. Ściany są słabo pofałdowane Cykl rozwojowy żaby : o jest złożony Płazy bezogonowe: - m.in. żaba, kumak, ropucha, rzekotka - mają krępa krótkie ciała - mają dłuższe tylnie kończyny niż przednie - pomiędzy palcami znajduje się błona Płazy ogoniaste: - mają wydłużony tułów - mają ogon - mają kończyny tej samej długości - nie mają łusek na ciele tak jak jaszczurki - skóra jest wilgotna - prowadzą nocny tryb życia - ich przedstawicielami są : salamandra, traszka. Znaczenie płazów: o wskaźnik stanu środowiska 6 ŚWIAT GADÓW Gady: 7 ■ Należą do nich m.in. węże, jaszczurki, żółwie, krokodyle • Są zmiennocieplne ■ Zimują w stanie hibernacji – w klimacie umiarkowanym Większość to drapieżniki Mają ubarwienie ciała, które pomaga im się maskować (zielone i szare) Wymiana gazowa: ▪ płuca mają gąbczastą budowę i są silnie pofałdowane mają gruba i suchą skórę, dlatego nie przeprowadzają wymiany gazowej przez skórę tak ja płazy Życie na lądzie : ▪ mają grubą skórę pokryta suchym stwardniałym naskórkiem. Modyfikacje skóry gadów : łuski - jaszczurka, wąż ▪ tarczki - żółw, krokodyl ▪niektóre gady zrzucają skórę co nazywamy linieniem 8 mają bardzo mocny szkielet ▪ mają solidne kończyny ▪ dobrze rozwinięte narządy zmysłu ▪ rozmnażają się na lądzie ■ są rozdzielnopłciowe - ▪owodniowce – zwierzęta, które korzystają z błony płodowej Błony płodowe gadów : ▪owodnia - tworzy zamkniętą komorę wypełnioną płynem. Chroni zarodek przed wyschnięciem ▪omocznia - gromadzą się tam zbędne produkty przemiany materii przez zarodek ▪ kosmówka - ułatwia zarodkowi wymianę gazową ▪ pęcherzyk żółciowy - składniki pokarmowe, z których korzysta zarodek. PTAKI - KRĘGOWCE LATAJĄCE Ptaki : ▪ są stałocieplne ▪ nie zapadają w stan hibernacji ▪ ich kształt sylwetki i wielkość zależy od tego w jakim środowisku żyją, ich trybu życia Budowa ptaków: mają nogi, które zakończone są czteroma palcami z pazurami. ▪ budowa kończyn zależy od środowiska w którym żyją pazury drapieżników mają postać zakrzywionych szponów ■ ▪ ptaki pływające mają pomiędzy palcami błonę . ▪ ptaki szukające pożywienia (dzięcioł ) mają 2 palce skierowane do przodu i dwa palce skierowane do tyłu . Ptaki zazwyczaj mają 3 palce skierowane do przodu i jeden w bok. ▪ mają dobrze wykształcone narządy zmysłu bardzo dobrze wykształcony wzrok i słuch Rodzaje dziobów: wielkość i kształt dzioba zależy od tego czym ptak się odżywia ▪ wąski i długi dziób - chwytanie owadów ▪ krótki i gruby dziób – rozgryzanie nasion ▪ silny zakrzywiony - rozszarpywanie zdobyczy ■ 9 płaski dziób-pobieranie mułu z dna i odcedza wodę Dzioby oprócz pobierania pożywienia służą również do oczyszczania piór, budowy gniazd, podnoszenia przedmiotów. Ptaki potrzebują dużo pożywienia .W przedniej części przełyku znajduje się wole, czyli przedłużenie przełyku w którym pożywienie jest magazynowane i ulega rozmiękczeniu. Przystosowania ptaków do lotu: ▪wygięty obojczyko - zapewnia opływowy kształt. ▪grzebień - znajduje się na mostku, przyczepione są do niego potężne mięśnie poruszające skrzydłami ▪czaszka i brak zębów - powodują że głowa jest bardzo delikatna skrzydła - umożliwiają latanie lotki –znajdują się w skrzydłach, nachodzą na siebie dachówkowo i wzmacniają siebie. ▪kości pneumatyczne – mają w środku puste przestrzenie, dzięki temu kości są lekkie Rodzaje piór: ▪ pióra puchowe – tworzą warstwę chroniącą przed zimnem 10 ▪ pióra pokrywowe - nadają zwierzęciu opływowy kształt ▪lotki - długie pióra, które tworzą powierzchnię nośną skrzydeł sterówki – służą jako stery i stateczki Budowa pióra : oś i chorągiewka Oś - składa się z dutki i stosiny Chorągiewka - składa się z promieni połączonych haczykami. ■ ■ Układ oddechowy ptaków : Płuca i worek powietrzny Rozmnażanie ptaków : ▪rozdzielnopłciowe ▪u wielu występuje dymorfizm płciowy ▪ okres godowy - poszukiwanie partnera ▪ toki - skomplikowany rytuał zalotów ▪ gniazda - gałęzie lub nory, szczeliny skał ▪gniazdowniki-jaskółki, bociany, . Rodziny muszą je karmić i chronić, gdy staną się samodzielne. 11 zagniazdowniki - kaczki, gęsi . Sa znacznie bardziej samodzielne. Budowa jaja: ▪ tarczka zarodkowa - tam rozwija się zarodek ▪ żółtko na nim znajduje się tarcza zarodkowa, zarodek czerpie z niego składniki spożywcze białko - chroni zarodek przed wyschnięciem ■ ▪komora powietrzna - zawiera powietrze, które umożliwia wymianę gazową ■ skrętki białkowe – utrzymują zarodek we właściwej pozycji - ▪ błony pergaminowe i skorupka wapienna - chronią przed urazami ŚWIAT SSAKÓW Przynależenie do ssaków : ▪ ssanie przez młode mleka wytwarzanego w gruczołach sutkowych matki stałocieplność ▪ ciało pokryte włosami ▪ zróżnicowane uzębienie płuca o budowie pęcherzykowatej ■ 12 ▪ obecność przepony, mięśnia położonego pod klatką piersiowej, który usprawnia wymianę gazową ▪ doskonale rozwinięty układ nerwowy Cechy ssaków stałocieplność - pozwala im to zasiedlać różne środowiska . Mogą regulować swoją temperaturę. włosy lub sierść, która pozwala im również utrzymać stałą temperaturę ▪ gruba skóra - składa się z dwóch warstw : zewnętrznej i ochronnej (naskórek) i wewnętrznej (skóra właściwa) ▪ gruczoły: potowe (regulacja temperatury ciała), łojowe (natłuszcza skórę i chroni przed wysychaniem), sutkowe (samica -produkcja mleka ) ▪układ oddechowy - zbudowany z pęcherzyków ▪ duży, rozwinięty mózg roślinożercy - mają dobry węch drapieżnicy – mają dobry wzrok ■ ■ zwierzęta aktywne nocą – mają dobry słuch - ▪ echolokacja - nietoperze, delfiny. Wydawanie dźwięku o wysokiej częstotliwości, które odbijając się od powierzchni informują o ich położeniu. 13 Uzębienie: Siekacze - zęby umieszczone z przodu szczęki. Służy do rozdzielania pokarmu na porcje Kły - służą do zabijania zdobyczy Przedtrzonowce i trzonowce - zęby służące do rozcierania pokarmu. drapieżnik - Ma ostro zakończone zęby. ▪ roślinożerca - nie ma górnych siekaczy i kłów . Rozród ssaków: ■ żyworodne ▪ łożyskowce - w czasie ciąży w drogach rodnych samic rozwija się łożysko, które łączy zarodek z organizmem matki. (kosmówka - bierze udział w powstaniu łożyska ) I ▪ ciąża torbaczy - nie tworzy się łożysko, po porodzie młode pełzną do torby lęgowej ▪stekowce - składają jaja, Ssaki opiekują się potomstwem. Wpływ na to jak długo się będą się nimi zajmować zależy od trybu życia. Stadny - krócej, samotny dłużej 14