Alkeny - Węglowodory nienasycone z wiązaniem podwójnym

Alkeny to węglowodory nienasycone, charakteryzujące się obecnością wiązania podwójnego między atomami węgla. Ta cecha nadaje im unikalne właściwości chemiczne i fizyczne.

Wzór ogólny alkenów to CnH2n, gdzie C oznacza atomy węgla, H atomy wodoru, a n liczbę moli. Przykładowo, eten (etylene) ma wzór C2H4.

Przykład: Szereg homologiczny alkenów rozpoczyna się od etenu (C2H4), następnie propenu (C3H6), butenu (C4H8), pentenu (C5H10) i tak dalej.

Właściwości węglowodorów nienasyconych - alkenów zmieniają się wraz z długością łańcucha węglowego:

• Alkeny od C2 do C4 występują w stanie gazowym
• Od C5 do C17 są cieczami
• Od C18 występują jako ciała stałe
• Im większa liczba atomów węgla w cząsteczce, tym wyższa temperatura wrzenia, gęstość i temperatura topnienia

Highlight: Ważną właściwością alkenów jest zdolność do polimeryzacji. Jest to reakcja, w której monomery (cząsteczki związków nienasyconych) łączą się ze sobą, tworząc długie łańcuchy polimerowe.

Przykład: Polimeryzacja propenu (CH2=CH-CH3) prowadzi do powstania polipropylenu [CH2-CH(CH3)]n, który jest szeroko stosowanym tworzywem sztucznym.

Alkiny - Węglowodory nienasycone z wiązaniem potrójnym

Alkiny to grupa węglowodorów nienasyconych, charakteryzująca się obecnością wiązania potrójnego między atomami węgla. Ta cecha nadaje im specyficzne właściwości fizyczne i chemiczne.

Definicja: Alkiny to węglowodory alifatyczne posiadające jedno wiązanie potrójne w cząsteczce.

Wzór ogólny alkinów to CnH2n-2, gdzie C oznacza atomy węgla, H atomy wodoru, a n liczbę moli. Najprostszym przykładem jest etyn (acetylen) o wzorze C2H2.

Szereg homologiczny alkinów:

1. Etyn (acetylen) - C2H2 (HC≡CH)
2. Propyn - C3H4 (HC≡C-CH3)
3. But-1-yn - C4H6 (HC≡C-CH2-CH3)
4. Pent-1-yn - C5H8 (HC≡C-CH2-CH2-CH3)

Highlight: Acetylen (etyn) jest najważniejszym przedstawicielem alkinów, o szerokim zastosowaniu przemysłowym.

Właściwości chemiczne alkinów:

• Reakcja z wodorem: C2H2 + 2H2 → C2H6 (etan)
• Reakcja z bromem: C2H2 + 2Br2 → C2H2Br4 (1,1,2,2-tetrabromoetan)
• Polimeryzacja: n C2H2 → (-CH=CH-)n (poliacetylen)

Przykład: Otrzymywanie acetylenu: CaC2 + 2H2O → C2H2 + Ca(OH)2

Właściwości fizyczne alkinów:

• Acetylen jest bezbarwnym i bezwonnym gazem
• Jest nierozpuszczalny w wodzie
• Charakteryzuje się wysoką reaktywnością chemiczną

Zrozumienie właściwości węglowodorów nasyconych i nienasyconych jest kluczowe dla dalszego studiowania chemii organicznej i jej zastosowań w przemyśle i technologii.