Alternatywny zapis:

przez rozpuszczenie w wodzie gazowych wodorków niemetali np.: siarkowodoru lub chlorowodoru H₂S (9) HCI (9) [20.0 H₂O 17 w reakcji kwasów z niektórymi solami (reakcje wymiany podwójnej) 2HCl + Fes→→ H₂ S + FeCl₂ H₂ SO 4 + 2NaF → 2HF + Na ₂ Sou 4 H₂0 HCI (99) Otrzymywanie kwasu siarkowego (iv) Do probówki wlej wodę z roztworem oranżu metylowego i umieść nad nią łyżkę do spalań z płonącą siarką. Po zakończe- mu spalania siarki wyjmij łyżkę, probówkę zamknij korkiem i wstrząsaj jej zawartością. płonąca Siarka •powietrze H₂ Scagl plongcy fosfor •powietrze H₂O + roztwór oranżu metylowego H₂O + roztwór oranżu metylowego ag- oznaczenie substancji rozpuszczonej w wodzie 9- oznaczenie substancji w stanie gazowym Otrzymywanie kwasu fosforowego (V) Do probówki wlej wodę z roztworem oranżu metylowego. Następnie nad powierzchnią cieczy umieść łyżkę do spalań z płonącym fosforem czerwonym. Po wyjęciu łyżki probówkę zamknij krokiem i wstrząśnij jej zawartością. Otrzymywanie kwasów tlenowych Obs: Podczas spalania powstaje biały dym o ostrym zapachu. Woda z roztworem oranżu met- ylowego zmienia barwę z żółtej na czerwoną Wns: Siarka reaguje z tlenem, tworząc tlenek siarki (IV), który w reakcji z wodą tworzy kwas Siarkowy (IV) N₂O3 + H₂O → 2HNO₂ N₂O5 + H₂O → 2HNO3 SO3 + H₂O → H₂SO4 mocnych kwasów H₂SO4 +CaCO3 → S+0₂ → SO₂1 SO₂ + H₂O → H₂SO3 Tlenek siarki (lv) SO₂ to tlenek kwasowy kwasu siarkowego (iv) Obs: Fosfor czerwony spala się żółtym płomieniem. Powstaje biały dym. Po wstrząśnięciu zawartością probówki barwa oranżu metylowego zmienia się z żółtej na czerwony. Wns: W wyniku spalania fosforu czerwonego w powietrzu powstaje tlenek fosforu (v) Cząsteczki tlenku fosforu (v) występują w postaci dimerów P4010: Kwasy Henowe (oksokwasy) otrzymuje się w reakcji : ↳ tlenków niemetali (bezwodników kwasowych ) z wodą Py +50₂ P4010 Tlenek fosforu (v) reaguje z wodą a produktem tej reakcji chemicznej jest kwas fosforowy (v) P4010 + 6H₂0 →4H3 PO4 Tlenek azotu (iv) NO₂- rozpuszczony w wodzie - tworzy mieszaninę kwasów: 2NO₂ + H₂O → HNO₂ + HNO3 z solamı kwasów słabych (reakcję wymiany podwójnej) CaSO4 + H₂O + CO₂T H₂CO3 Na₂SIO3 + H₂SO4 → H₂S103 ↓ + Na₂SO4 Moc kwasów - zdolność do odszczepiania kationów wodoru mocne kwasy - w roztworze wodnym ulegają całkowitej dysocjacji np.: HCI, HBV, HI, HNO3, H₂SO4 1 HC104 stabe kwasy w niewielkim stopniu ulegają dysocjacji elektrolitycznej np. H2O + CO, ( H2 CO,) H₂O + SO₂ (H₂SO3) MF HNO₂ Zmiana mocy kwasów beztlenowych Zwiększa się moc kwasu Zwiększa się elektrovjemność niemetalu Zmiana mocy kwasów tlenowych 15 H3PO4 16 H₂SO4 Moc kwasów 16 H₂S H₂ Se H₂ Te Zwiększa się moc kwasu Zwiększa się elektrovjemność atomu centralnego HCIO HCIO₂ HCIO3 HCIO4 zwiększanie się mocy kwasu 17 HC104 17 HF HCI HBr HI Zwiększa się moc kwasu Zmiejsza się elektrovjemność atomu centralnego Zmiana mocy kwasów tego samego pierwiastka chemicznego Jm więcej atomów tlenu w cząsteczce, tym mocniejszy jest kwas: 17 HCIO HBrO HIO Zwiększa się moc kwasu Zwiększa się elektrovjemność atomu centralnego "Większość kwasów reaguje z metalamı aktywnymi chemicznie czyli np. z litowcami lub berylowcami. Metale te wypierają wodór z kwasów i tworzą sole metal aktywny + kwas → sól + wodór 27 28 2 Na + 2HCI 2 NaCl + H₂T 3Mg + 2 H₂PO4 → دا M93 (PO4)2 + 3H₂1 Właściwości chemiczne kwasów Najmniej aktywne chemicznie metale nie wypierają wodoru z kwasów. Reagują jedynie ze stężonym roztworem kwasu siarkowego (VI) oraz z roztworem kwasu azotowego (v) czyli kwasami utleniającymi Cu + H₂SO4 (rozcieńczony) r.n.z Cu + 2H₂SO4 (stężone) → Cu SO4 + 50₂1 + H₂O Cu + 4HNO3(stężone) 2HBr + Cao →→ CaBr ₂ + H₂O H₂SO3 + K₂O → K₂SO3 + H₂O 2HI + Ba(OH)₂ → Bal₂ + 2H₂O HNO3 + NaOH → NaNO3 + H₂O kwas chlorowodorowy (solny) HCI (aq) bezbarwna ciecz → Cu(NO3)₂ + 2 NO ₂T + 2H₂O 3Cu + 8 HNO3 (rozcieńczone) →3 Cu (NO3)₂ + 2NO ↑ + 4 H ₂0 stężony wodny roztwór zawiera ok. 37% HCI zmieszany ze stężonym HNO3 w stosunku objętościowym 3:1 tworzy tzw. wodę królewską, która roztwarza m.in. złoto i platynę Mocniejsze kwasy wypierają słabsze kwasy z ich soli Na₂S + 2HCI 2 NaCl + H₂ST Elektroda KNOS Siarkowodorowy H₂S (09) ↳> bezbarwna ciecz wydzielająca siarko- wodór gaz o ostrym zapach zgni- Tych jaj ↳ silna trucizna - wiąże w nierozpusz- czalny Slarczek jony żelaza (11) znajdujące się we krwi przez co niszczy chemoglobinę Li/Li K/K Ca/Ca** Na, Na Mg/Mg AVAI" Zn/Zn* Cr/Cr Fe/Fe** Cd/Cd ColCo Ni/Ni Sn/Sn Pb/Pb H₂/H Cu/Cu** Hg/Hg** Ag/Ag Au/Au ↳ Reakcja elektrodowa "Kwasy reagują także z Henkami zasadowymi oraz z wodorotlenkami. Powstaje sól i woda. Li <=> Li* + e K <=> K+ e Ca <=> Ca +2e Na <=> Na + e Mg <=> Mg + 2e Al <=> Al³+ 3e Zn <=> Zn +20 Cr<=> Cr³+ 3e Fe <=> Fe +2e Cd <=> Cd +2e Co <=> Co +2e Ni <=> Ni+2e Sn <=> Sn² +2e Pb <=> Pb² +2e H₂ <=> 2H + 2e Cu +2e <=> Cu Hg + 2e <=> Hg Ag* + e <=> Ag Au +e<=> Au Przegląd kwasów kwas+ wodorotlenek → sól + woda kwas+ Henek zasadowy → sól + wodór kwas azotowy (V) HNO3 ↳bezbarwna ciecz gęstość stężonego roztworu jest większa od gęstości wody ↳stężony wodny roztwór zawiera ok. 69% HNO3 ↳zmieszany ze stężonym HCI w stosunku obiętościowym 1:3 tworzy tzw. wodę królewską, która roztwarza m.in. złoto i platynę "powoduje żółknięcie białek Potencjał standardowy NI - 3,05 -2,93 -2,84 w reakcji ksantoproteinowej ↳ wykazuje silne właściwości utleniające -2,71 -2,37 -1,66 -0,76 -0,71 -0,44 -0,43 -0,25 -0,24 -0,14 -0,13 -0.00 z definicji +0,345 +0.854 +0,800 + 1,420 Przykłady metali mniej aktywnych chemicznie od wodoru Cu Ru Rh Pd Ag Os Jr Pt Au Hg Bi 27 Sb Kwas fosforowy (V) H₂PO4 krystalicna substancja stała - czysty 100% kwas w temp. pokojowej ma postać białych kryształów kwas siarkowy (VI) H₂SO4 ↳bezbarwa ciecz gęstość stężonego roztworu jest znacznie większa od gęstości wody Stężony wodny roztwór zawiera ok 98% H₂SO4 L> powoduje zwęglenie substancji pochodz- enia naturalnego kwas siarkowy (lv) H₂O+SO₂ (H₂SO₂) ↳ wskazuje silne właściwości utleniające bezbarwna ciecz nietrwały kwas- tatwo ulega rozkładowi 4 ma właściwości bakteriobójcze i wybielające "dobrze rozpuszcza się w wodzie. ↳> stężony wodny roztwór zawiera 85% H₂PO4 kwas węglowy H₂O + CO₂ (H₂CO3) ↳bezbarwna ciecz ↳> nietrwały kwas Tatwo ulega rozkładowi ↳> występuje w postaci rozcieńczonych roztworów np. woda gazowana kwasy netrwate ↳ w wodnych roztworach bardzo szybko ulegają rozkładowi i nie można otrzymać ich stężonych roztworów. ↳ Należą do nich np. kwas slarkowy (iv), kwas węglowy H₂O + SO₂ H2O + CO2 Zastosowania HCI soki trawienne HCN- pestki brzoskwiń i moreli H₂S - składnik wód leczniczych ↳ Przemysł chemiczny L> Barwniki z HCI są w niektórych kosmetykach ↳ H₂SO4 i HNO ₂ zmieszane w stosunku 2:1 stanowią mieszaninę nietrującą, którą stosuje się w syntezie organicznej ↳ Przemysł spożywczy ↳> H₂PO4 dodaje się do galaretek oraz napojów typu cola L> H₂O + CO₂-Składnik wody gazowanej ↳>HCI - poces produkcji m.in sztucznego miodu, cukru, przypraw, twarogów i serków homogenizowanych ↳> Motoryzacja L> Karoserie samochodów przed malowaniem oczyszcza się roztworem H₂SO4 - elektrolit N akumulatorach OTONIONYCH. Składnik preparatów do czyszczenia felg H₂PO4