Podstawy promieniotwórczości
Promieniotwórczość to zdolność jąder atomowych do samorzutnego rozpadu. Maria Skłodowska-Curie odkryła pierwszy silnie promieniotwórczy pierwiastek - polon, co umożliwiło zbadanie tego zjawiska. Wyróżniamy promieniotwórczość naturalną występującą w przyrodzie oraz sztuczną wywołaną przez człowieka.
Rodzaje promieniowania emitowanego podczas naturalnych rozpadów to:
- Promieniowanie alfa (α) - strumień jąder helu poruszających się z prędkością kilkunastu tysięcy km/s.
- Promieniowanie beta (β) - strumień elektronów o prędkości zbliżonej do prędkości światła.
- Promieniowanie gamma (γ) - promieniowanie elektromagnetyczne o bardzo krótkiej długości fali.
Highlight: Promieniowanie alfa, beta, gamma różni się przenikliwością - alfa zatrzymuje kartka papieru, beta cienka blacha aluminiowa, a gamma przenika przez grubą warstwę ołowiu.
Promieniowanie alfa powoduje powstanie nowego pierwiastka o liczbie masowej mniejszej o 4 i liczbie atomowej mniejszej o 2. Zachodzi według równania:
Example: A₂X → A-4₂-2Y + 4₂He
Promieniowanie beta występuje w dwóch odmianach: β- i β+. Podczas β- emitowany jest elektron, a liczba atomowa zwiększa się o 1. Przy β+ emitowany jest pozyton, a liczba atomowa zmniejsza się o 1.
Vocabulary: Neutrino - cząstka elementarna bez ładunku, o masie mniejszej od elektronu, emitowana podczas rozpadu beta.
Promieniowanie gamma to promieniowanie elektromagnetyczne towarzyszące innym przemianom, charakteryzujące się bardzo dużą przenikliwością. Nie powoduje zmiany liczby atomowej ani masowej jądra.
