Rodzaje roztworów
Mieszanina to połączenie co najmniej dwóch różnych składników. Dzielimy je na mieszaniny jednorodne (gdzie nie da się rozróżnić składników) i niejednorodne (gdzie składniki da się rozróżnić). Roztwory to właśnie mieszaniny jednorodne, które zawierają substancję rozpuszczaną oraz rozpuszczalnik.
Mieszaniny niejednorodne możemy łatwo rozdzielić przez przesiewanie, użycie magnesu, dekantację (zlanie znad osadu) lub filtrację. Z kolei mieszaniny jednorodne wymagają bardziej zaawansowanych metod, takich jak destylacja (dla substancji o różnych temperaturach wrzenia), krystalizacja, chromatografia lub ekstrakcja.
Roztwory dzielimy na trzy główne grupy zależnie od wielkości cząstek: roztwór właściwy (<10⁻⁹m), koloid 10−9−10−7m i zawiesinę (>10⁻⁷m). Przykładem roztworu właściwego jest woda z sokiem, koloidu - woda z białkiem, a zawiesiny - woda z mąką. Specjalną odmianą koloidu jest emulsja - mieszanina dwóch nierozpuszczających się w sobie cieczy, jak majonez czy kremy.
⚠️ Ciekawostka: Efekt Tyndalla to zjawisko charakterystyczne dla koloidów - polega na rozproszeniu wiązki światła przechodzącej przez roztwór koloidalny, co pozwala go łatwo odróżnić od roztworu właściwego!
Rozpuszczalność substancji to maksymalna ilość gramów substancji, jaką można rozpuścić w 100g rozpuszczalnika. Kieruje się zasadą: podobne rozpuszcza się w podobnym - np. w wodzie (o budowie polarnej) dobrze rozpuszczają się substancje zbudowane z cząsteczek polarnych. Na rozpuszczalność wpływa też temperatura i ciśnienie - wyższa temperatura zwiększa rozpuszczalność substancji stałych, ale zmniejsza rozpuszczalność gazów, a wyższe ciśnienie zwiększa rozpuszczalność gazów.
Roztwory możemy podzielić też na nienasycone (mogą jeszcze rozpuścić więcej substancji), nasycone (zawierają maksymalną ilość substancji) oraz przesycone (nietrwałe, z czasem przekształcają się w roztwór nasycony z osadem).