Charakterystyka środowiska górskiego Polski
Bieszczady
Bieszczady to góry fałdowe stanowiące najdalej wysunięte na wschód pasmo Beskidów. Zbudowane są z fliszu karpackiego, czyli naprzemianległych warstw skał osadowych, które powstały w środowisku morskim. Ta budowa geologiczna sprawia, że mają łagodniejszą rzeźbę niż Tatry.
Najwyższym szczytem jest Tarnica 1346mn.p.m.. Charakterystycznym elementem krajobrazu są połoniny - rozległe łąki górskie. Lasy jodłowo-bukowe pokrywają 60-70% powierzchni. Można tu spotkać rzadkie gatunki zwierząt jak żubry, niedźwiedzie czy rysie.
Na Podkarpaciu ważną rzeką jest San, a największym zbiornikiem - Jezioro Solińskie (najgłębszy sztuczny zbiornik w Polsce). Najcenniejsze przyrodniczo obszary chronione są w Bieszczadzkim Parku Narodowym.
💡 Warto wiedzieć! Bieszczady nie kończą się na granicy Polski - rozciągają się dalej na Ukrainę i Słowację, tworząc rozległy system górski.
Sudety
Sudety to góry zrębowe o średniej wysokości około 1500 m n.p.m., rozciągające się na długości 350 km wzdłuż granicy z Czechami. Ich budowa geologiczna jest niezwykle złożona - kształtowały się podczas trzech orogenez, ale największy wpływ miały ruchy hercyńskie.
Sudety dzielą się na trzy części: Wschodnie zMasywemSˊniez˙nikainajwiększąpolskąjaskinią−JaskiniąNiedzˊwiedzią, Środkowe (z malowniczą Kotliną Kłodzką i Górami Stołowymi) oraz Zachodnie znajwyz˙szymszczytemSˊniez˙ką−1602mn.p.m..
Klimat Sudetów jest górski z cechami klimatu morskiego, z opadami sięgającymi 1200 mm na grzbietach. Na rzekach sudeckich zbudowano system zbiorników retencyjnych, jak Jezioro Nyskie. W Karkonoszach można podziwiać charakterystyczne ostańce skalne, takie jak Pielgrzymy czy Słonecznik.
Góry Świętokrzyskie
Góry Świętokrzyskie to jedne z najstarszych gór w Polsce. Formowały się podczas orogenez kaledońskiej i hercyńskiej, a następnie zostały niemal całkowicie zrównane. Dopiero ruchy alpejskie spowodowały ich ponowne wydźwignięcie.
Składają się z 26 niewysokich pasm, z których najwyższe to Łysogóry zbudowane głównie z piaskowców kwarcytycznych. Charakterystycznym elementem krajobrazu są gołoborza - rumowiska skalne powstałe w klimacie peryglacjalnym.
W Paśmie Chęcińskim, zbudowanym ze skał wapiennych, występują formy krasowe, jak jaskinia Raj. Góry Świętokrzyskie mają nieco niższą temperaturę o1−2°C i wyższe opady (około 780 mm) niż otaczające je obszary. To tutaj znajduje się kolebka polskiego górnictwa i hutnictwa.
⚠️ Uwaga! Wbrew powszechnemu przekonaniu, w plejstocenie rzeźba Gór Świętokrzyskich nie została przekształcona przez lodowce górskie, a przez lądolód podczas zlodowaceń południowopolskich.