Intensywność procesów egzogenicznych w odcinku górnym rzeki zależy od kilku czynników. Po pierwsze, wpływa na nią spadek rzeki, który determinuje prędkość jej biegu. Drugim istotnym czynnikiem jest charakter podłoża. Ponadto, w tym obszarze rzeki, można wyróżnić terasę nadzalewową, którą charakteryzuje przewaga erozji oraz obszar "produkcji" rumowiska rzecznego.
W odcinku środkowym rzeki obserwuje się intensywną rzeźbotwórczą działalność rzeki. Procesy te polegają na niszczeniu podłoża, transportowaniu i akumulacji niesionego przez rzekę rumowiska rzecznego, czyli materiału skalnego. W tym obszarze cechuje się duża prędkość biegu rzeki oraz strefa przejściowa, w której zachodzi erozja w obrębie koryta oraz akumulacja w obrębie terasy zalewowej.
Dodatkowo, na intensywność procesów egzogenicznych w odcinku środkowym rzeki wpływają wielkość przepływu i prędkość płynącej wody, jak również warunki klimatyczne. Istotnym pojęciem w tym kontekście jest także baza erozyjna, czyli głębokość, do której rzeka może niszczyć podłoże, zazwyczaj określana przez poziom morza.
W odcinku dolnym rzeki można zauważyć koryto o dużym spadku oraz obszar strefy akumulacji, gdzie zachodzi odkładanie się rumowiska. Charakterystyczne są również formacje terenowe takie jak starorzecze, terasa powodziowa oraz terasy zalewowe, na które rozlewa się woda w czasie wysokich stanów rzeki. Dodatkowo, w odcinku dolnym rzeki zachodzi erozja wgłębna, czyli pogłębianie dna rzeki i kształtowanie się doliny.
W obrębie rzek można wyróżnić różne formy erozyjne, takie jak wodospady, kotły erozyjne oraz meandry. Woda płynąca przez rzekę działa na jej brzegi, powodując erozję boczną i akumulację materiału skalnego. Procesy te prowadzą do powstawania teras zalewowych oraz nadzalewowych, które stanowią fragmenty danego dna rzeki.
Na krajobraz w sposób rzeźbotwórczy wpływa także działalność lodowców górskich i lądolodów. Procesy erozji lodowcowej, takie jak detrakcja, detersja i egzaracja, prowadzą do formowania się charakterystycznych form terenowych, takich jak doliny U-kształtne, kotły lodowcowe czy barańce.
Rzeźbotwórcza działalność rzek, w połączeniu z erozją lodowcową, tworzy złożoną strukturę krajobrazu, która stanowi jeden z fundamentalnych obszarów badań geografii fizycznej. Dochodzeniem do prawidłowego zrozumienia tych procesów i form terenowych zajmuje się ekipa naukowców zajmująca się badaniami geografii rzeźby terenu.
