Środowisko gór - Tatry, Sudety, Bieszczady, Góry Świętokrzyskie

Alternatywny zapis:

ruchów górotwórczych Sudety niszczyły procesy zewnętrzne - powstała powierzchnia zrównania - peneplena - orogeneza alpejska spowodowała, że Sudety uległy wyniesieniu - wykształcił się zrąb tektoniczny - krawędź sudecka - zrąb górski został podzielony uskokami na masywy i bloki - rozdzielone zapadliskami i dolinami erozyjnymi - brak ciągłości w budowie to cecha gór zrębowych - Karkonosze - przekształcane przez lodowce górskie - wietrzenie fizyczne i chemiczne - granitowe ostańce skalne - Pielgrzymy, Słonecznik, Borówczane Skały, Owcze Skały - skały magmowe - granity, diabazy, andezyty, gabra, bazalty, melafiry - skały osadowe - piaskowce, margle, węgle, torfy, gliny skały metamorficzne - gnejsy, marmury, kwarcyty, eklogi ty Podział Sudetów - kamienie półszlachetne - agaty, ametysty Klimat i roślinność klimat górski o cechach klimatu morskiego powietrze polarno-morskie opady - 800mm u podnóży, 1200mm na grzbietach - przewaga latem wiatr typu fenowego piętra klimatyczno-roślinne co 200m - na płaskich grzbietach - wysokogórskie torfowiska i wypływy wód podziemnych - młaki Wody powierzchniowe - rzeki: Nysa Kłodzka, Bystrzyca, Kaczawa, Bóbr z Kwisą, Nysa Łużycka - duże spadki, częste zmiany stanu wody, gwałtowne wezbrania - lato - zbiorniki retencyjne - rola przeciwpowodziowa i energetyczna - Jezioro Otmuchowskie, Jezioro Nyskie, WSCHODNIE ŚRODKOWE Jezioro Mietkowskie, Jezioro Pilchowickie - wodospady - na progach skalnych rzek i potoków powstają - Szklarki, Kamieńczyka ZACHODNIE Położenie, obszar i podział Tatr - środkowa część Karpat Zachodnich powierzchnia 785km² - zajmują cześć woj. małopolskiego części Karpat znajduje się po stronie Polskiej, reszła rozciąga się w kierunku południowym najwyższy szczyt (Polska) - Rysy 2499m n.p.m. najwyższy szczyt (Słowacja) - Gerlach m n.p.m -Tatry dzielą się na 3 części * Tatry Zachodnie - Tatry Wysokie * Tatry Bielskie ŚRODOWISKO TATR Formy krasowe wywierzysko - źródło - jaskinie: stalaktyt, stalagmit, stalagnat - wąwozy - źródła krasowe (żłobki) Klimat Budowa geologiczna - Tatry to najwyższe pasmo Polski ukształtowanej ostatniej orogenezie alpejskiej wpływ na budowę geologiczną mają mezozoiczne osady morskie dużą część zajmują płaszczowiny, które zaczęły powstawać w płytkim morzu pasmo Tatr dzięki się na dwie części * Tatry Wysokie * Tatry zachodnie proces krasowienia zachodzi w przypadku skał wapiennych rozpuszczanych przez wodę z dwutlenkiem węgla Rzeźba wysokogórska - turnie Piętra klimatyczno - roślinne - ze względu na roślinność, wysokość zmienia się niezależnie od strefy klimatycznej - roślinność jest elementem astrefowym zmieniającym się wraz z wysokością granie - żleby - stożki piargowe doliny U-kształtne - kotły polodowcowe jeziora cyrkowe - ze względu na rzeźbę wysokogórską klimat w Tatrach jest surowszy niż w rzeźbach nizinnych - wraz ze wzrostem wysokości temperatura spada co 100m o 0,6°C - znacznie wyższe sumy opadów, które przyczyniają się do wezbrania rzek i fali powodziowej - ze względu na różne ciśnienie mogą wystąpić wiatry o dużej prędkości o rzeźbach charakterystycznych dla danego obszaru (Tatry - halny) piętra - turnie - hale - kosodrzewina regiel górny regiel dolny - pogórze ŚRODOWISKO BIESZCZAD Budowa geologiczna góry fałdowe - zbudowane z fliszu karpackiego - fałdowanie alpejskie - łagodniejsza rzeźba niż Tatry - najwyższy szczył - Tarnica - 1346m.n.p.m. Flora i fauna taki górskie połoniny wysokie trawy przechodzące w zarośla karłowatej buczyny lub olszy - lasy jodłowo-bukowe - zwierzęta: * żubry * wilki - - *rysie *jelenie *niedźwiedzie - Bieszczadzki Park Narodowy wraz z dwoma parkami krajobrazowymi wchodzą w skład Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery - Karpaty Wschodnie Wody powierzchniowe największa rzeka - San z dopływami - liczne jeziora - Jeziorka Duszatyńskie