Czynniki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze rozwoju rolnictwa

Czynniki przyrodnicze rozwoju rolnictwa odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu produkcji rolnej. Do najważniejszych należą warunki klimatyczne, które obejmują nasłonecznienie, temperaturę powietrza, ilość i rozkład opadów atmosferycznych oraz występowanie wiatrów i przymrozków. Szczególnie istotna jest długość okresu wegetacyjnego, która determinuje możliwości uprawy różnych gatunków roślin.

Definicja: Okres wegetacyjny to liczba dni w roku, w których średnia dobowa temperatura powietrza przekracza 5°C, umożliwiając wzrost roślin.

Warunki wodne, w tym głębokość zalegania wód gruntowych i dostępność wód powierzchniowych, również mają ogromne znaczenie dla rolnictwa. Zyzność gleby jest kolejnym kluczowym czynnikiem, przy czym najkorzystniejsze dla upraw są czarnoziemy, gleby kasztanowe, mady oraz gleby płowe i brunatne.

Highlight: Najmniej korzystne dla rolnictwa są obszary polarne, pustynne oraz leżące w klimacie równikowym wybitnie wilgotnym.

Ukształtowanie powierzchni to ostatni z głównych czynników przyrodniczych. Najbardziej sprzyjające dla rolnictwa są tereny łagodnie nachylone, które ułatwiają uprawę i zmniejszają ryzyko erozji gleby.

Struktura użytkowania ziemi i typy rolnictwa

Struktura użytkowania ziemi w Polsce i na świecie jest zróżnicowana i odzwierciedla zarówno warunki przyrodnicze, jak i poziom rozwoju gospodarczego. Grunty rolne dzielą się na grunty orne (pola uprawne), uprawy trwałe (plantacje roślin wieloletnich) oraz użytki zielone (łąki i pastwiska).

Highlight: W skali globalnej grunty orne stanowią 10,4% powierzchni lądów, pastwiska 25,4%, lasy 30,1%, a pozostałe tereny 34,1%.

Europa charakteryzuje się najwyższym odsetkiem gruntów ornych wśród kontynentów, co wynika z dużej ilości obszarów nizinnych. Australia wyróżnia się szczególnie dużym udziałem łąk i pastwisk, podczas gdy Ameryka Południowa posiada najwyższy udział lasów, które zajmują około połowy powierzchni kontynentu.

Wyróżniamy kilka głównych typów rolnictwa:

1. Rolnictwo uprzemysłowione (rynkowe) - charakteryzuje się pełną mechanizacją, jest wielkoobszarowe i osiąga bardzo wysoką wydajność.

2. Rolnictwo pierwotne - opiera się na pracy ludzi i zwierząt, wykorzystuje prymitywne narzędzia i jest mało efektywne.

3. Rolnictwo tradycyjne - wykorzystywane głównie na potrzeby własne rolników, z niewielką częścią plonów przeznaczoną na sprzedaż.

Definition: System ugoru to tradycyjna metoda uprawy ziemi polegająca na okresowym pozostawianiu pola bez zasiewów w celu regeneracji gleby.