Typy osiedli miejskich i skutki urbanizacji

Wyróżniamy następujące typy osiedli miejskich - aglomeracje:

1. Aglomeracja monocentryczna - wielkomiejski zespół jednostek osadniczych składający się z jednego dużego ośrodka i szeregu mniejszych, powiązanych ze sobą funkcjonalnie. Przykłady to Warszawa i Kraków.

Example: W aglomeracji monocentrycznej główne miasto oferuje edukację, kulturę, rozrywkę i urzędy, podczas gdy mniejsze ośrodki pełnią funkcję "sypialni" i dostarczają siły roboczej.

2. Aglomeracja policentryczna - składa się z szeregu miast o podobnej randze, wielkości lub profilu gospodarczym, powiązanych ze sobą funkcjonalnie. Powstają głównie w okolicach złóż surowców. Przykłady to aglomeracja trójmiejska i katowicka.

3. Megalopolis - jedna wielka strefa zurbanizowana składająca się z aglomeracji mono/policentrycznych i suburbiów, nazywana "korytarzem miejskim".

4. Metropolia - duży ośrodek miejski odgrywający ważną rolę w światowej sieci gospodarczej i wymianie kulturowej.

Skutki urbanizacji różnią się w zależności od poziomu rozwoju kraju:

W krajach wysoko rozwiniętych:

• Pozytywne: łatwy dostęp do instytucji oświatowych, kulturowych i publicznych, duży rynek zbytu, możliwość wyboru pracy/szkoły, większy komfort życia, zmniejszenie bezrobocia, rozwój infrastruktury.
• Negatywne: deglomeracja miast, degradacja starych dzielnic, hałas i ścisk, wzrost patologii społecznych, problemy z komunikacją, drogie mieszkania.

W krajach rozwijających się:

• Negatywne: gwałtowny wzrost liczby mieszkańców, migracje z terenów wiejskich, powstawanie slumsów (głód, choroby i bezrobocie), wzrost patologii społecznych, problemy z odpadami i nieczystościami.

Highlight: Pozytywne i negatywne skutki urbanizacji są widoczne zarówno w miastach, jak i na obszarach wiejskich.

Urbanizacja wpływa również na wieś, która podlega intensywnym przemianom społeczno-gospodarczym i zmienia swoją funkcję. Nowe funkcje wsi obejmują:

• Turystykę i rekreację (np. agroturystyka)
• Funkcję rezydencjalną ("sypialnie miast")
• Ochronę przyrody i krajobrazu kulturowego
• Funkcje gospodarcze (np. infrastruktura komunikacyjna, zakłady przemysłowe)

Skutki urbanizacji wsi są zarówno pozytywne (nowe miejsca pracy, wzrost poziomu życia), jak i negatywne (komercjalizacja rodzimej kultury, zagrożenia dla środowiska).

Quote: "Na skutek urbanizacji wieś podlega intensywnym przemianom społeczno-gospodarczym i zmienia swoją funkcję."

Urbanizacja - definicja i płaszczyzny

Urbanizacja to proces polegający na rozwoju miast i wzroście ich znaczenia gospodarczego i społecznego. Rola miast jest tym większa, im wyższy jest poziom rozwoju społeczno-ekonomicznego państw.

Proces urbanizacji przebiega na czterech głównych płaszczyznach:

1. Demograficzna - wzrost liczby mieszkańców w miastach.
2. Przestrzenna - zwiększenie zasięgu terenów miejskich poprzez poszerzanie granic lub tworzenie nowych ośrodków miejskich.
3. Ekonomiczna - wzrost udziału ludności czynnej zawodowo w przemyśle i usługach.
4. Społeczna - rozpowszechnienie miejskiego stylu życia.

Vocabulary: Eksplozja miast - etap szybkiego uprzemysłowienia i gwałtownego rozwoju miast.

Vocabulary: Nadurbanizacja (urbanizacja pozorna) - sytuacja, gdy ludzie przenoszą się do miast ze względu na duże dysproporcje między wsią a miastem, a wskaźnik urbanizacji jest nieproporcjonalnie wysoki w stosunku do poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego.

Wskaźnik urbanizacji na świecie jest zróżnicowany:

• Najwyższy (powyżej 80%): Ameryka Północna, Wielka Brytania, Holandia, Brazylia, Izrael, Kuwejt.
• Średni (około 50%): Europa, Japonia, Chiny.
• Najniższy (poniżej 20%): kraje biedniejsze, np. Etiopia, Niger, Burundi, Rwanda.

Highlight: Wskaźnik urbanizacji w Polsce plasuje się w grupie średniej, co odzwierciedla poziom rozwoju kraju.

Etapy urbanizacji obejmują:

1. Urbanizację wstępną - zagęszczenie centrów, początkowy rozrost, migracje ze wsi.
2. Suburbanizację - rozwój przedmieść i dzielnic biedy.
3. Dezurbanizację (deglomerację) - rozwój terenów oddalonych od centrum, często jako celowe działania urbanistyczne.
4. Reurbanizację - ponowną urbanizację wsi (suburbiów) oraz centrów.

Definition: Aglomeracja - efekt urbanizacji prowadzący do powstania zespołu blisko położonych miast powiązanych różnymi zależnościami, skupiających wiele ludności, zakładów i usług.