Granice i podział pojezierzy
Pas pojezierzy w Polsce pokrywa się z zasięgiem zlodowaceń północnopolskich. Obszar ten charakteryzuje się młodoglacjalnym krajobrazem, ukształtowanym przez działalność lądolodu i wód roztopowych.
Definicja: Krajobraz młodoglacjalny to teren ukształtowany przez ostatnie zlodowacenie, charakteryzujący się świeżymi formami polodowcowymi.
W obrębie pojezierzy wyróżnia się trzy główne jednostki:
- Pojezierze Mazurskie na północnym wschodzie
- Pojezierze Pomorskie na północnym zachodzie
- Pojezierze Wielkopolskie na środkowym zachodzie
Highlight: Ważnymi elementami dzielącymi pas pojezierzy są Dolina Dolnej Wisły (przecinająca obszar południkowo) oraz Dolina Środkowej Noteci (biegnąca równoleżnikowo).
Wpływ lądolodu na krajobraz pojezierzy
Osady polodowcowe na pojezierzach mogą osiągać miąższość ponad 200 m, tworząc charakterystyczne formy terenu:
- Wysoczyzny moreny dennej - płaskie, faliste lub pagórkowate
- Liczne obniżenia bezodpływowe - powstałe z wytopienia brył martwego lodu
Vocabulary: Miąższość - grubość warstwy osadów lub skał.
Wody powierzchniowe pasa pojezierzy
Wody powierzchniowe Polski są szczególnie obfite w pasie pojezierzy. Charakterystyczną cechą tego obszaru jest występowanie dużej liczby jezior:
- Ponad 7000 jezior o powierzchni powyżej 1 ha
- Kilkadziesiąt tysięcy mniejszych zbiorników wodnych
Example: Jezioro Śniardwy - największe polskie jezioro o powierzchni 113,4 km² i średniej głębokości około 6 m.
Jeziora na pojezierzach mają różną genezę:
- Jeziora rynnowe - długie, wąskie i głębokie, często o stromych brzegach
- Jeziora morenowe - rozległe, ale zazwyczaj płytsze
- Oczka polodowcowe - powstałe w zagłębieniach po wytopieniu brył martwego lodu
Highlight: Hańcza, najgłębsze jezioro w Polsce (maks. 108,5 m), jest przykładem jeziora rynnowego.
Charakterystyczną cechą pasa pojezierzy jest również gęsta sieć rzek i strumieni. Działami wodnymi w tym obszarze są wzniesienia morenowe Pojezierza Pomorskiego i Pojezierza Mazurskiego.
