Procesy zewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi to złożone zjawiska geologiczne, które nieustannie modelują krajobraz naszej planety. Obejmują one trzy główne procesy: erozję (niszczenie), transport materiału skalnego oraz akumulację (budowanie). Wietrzenie, będące kluczowym elementem tych procesów, dzieli się na trzy główne typy:
- Wietrzenie fizyczne (mechaniczne)
- Wietrzenie chemiczne
- Wietrzenie biologiczne
Każdy z tych typów wietrzenia przyczynia się do stopniowego rozpadu skał i formowania się zwietrzeliny.
Definicja: Zwietrzelina to produkt wietrzenia, składający się z rozluźnionych części skały o zmienionych właściwościach chemicznych lub fizycznych.
Proces wietrzenia jest nieustanny i zachodzi pod wpływem czynników atmosferycznych oraz organicznych, działających na skały występujące na powierzchni Ziemi.
Highlight: Wietrzenie jest fundamentalnym procesem w kształtowaniu krajobrazu i tworzeniu gleby, co ma ogromne znaczenie dla ekosystemów i rolnictwa.
Wietrzenie fizyczne obejmuje:
- Wietrzenie termiczne
- Wietrzenie mrozowe
- Wietrzenie ilaste
- Wietrzenie solne
Wietrzenie chemiczne zawiera:
- Rozpuszczanie
- Utlenianie
- Uwodnienie
- Uwęglanowienie (krasowienie)
Wietrzenie biologiczne związane jest z działalnością organizmów żywych.
Przykład: Wietrzenie mrozowe jest szczególnie widoczne w obszarach górskich, gdzie woda zamarzająca w szczelinach skalnych powoduje pękanie skał.
Zrozumienie tych procesów jest kluczowe dla geografii, geologii i nauk o środowisku, pomagając wyjaśnić, jak kształtuje się powierzchnia Ziemi i jak zmieniają się krajobrazy w czasie.
