Zróżnicowanie rzeźby pobrzeży Bałtyku

Alternatywny zapis:

zaledwie kilka kilometrów od morza Wybrzeże wysokie (abrazyjne) powstało tam, gdzie znajdują się wysoczyzny morenowe. Charakterystyczną cechą jest obecność klifów. Plaże u podnóży klifów są wąskie i zwykle kamieniste co jest efektem abrazji - niszczenia brzegu morskiego przez fale. Nizina Staropruska - to jedyna kraina spośród opisywanych, która nie ma bezpośredniego dostępu do morza, należy do Pobrzeży Wschodniobałtyckich, w jej obrębie znajduje się najwyższy punkt całego pasa pobrzeży - Góra Zamkowa (216 m n.p.m.), jest mocno pofałdowana, przeważającą jej część zajmują obszary moreny dennej zbudowane z gliny zwałowej Przebieg linii brzegowej Linia brzegowa i rzeźba pobrzeży nie są silnie zróżnicowane. Zostały ukształtowane wskutek erozji brzegu przez fale i prądy morskie, akumulacji piasków w formie mierzei i akumulacji materiału naniesionego przez rzeki w zatokach Największym zróżnicowaniem linii brzegowej odznacza się Pobrzeże Szczecińskie. Znajdują się tam wyspy Wolin i Uznam, oddzielające Zalew Szczeciński od pełnego morza i wód Zatoki Pomorskiej. Najbardziej wyrównana jest linia brzegowa Pobrzeża Koszalińskiego. Charakterystyczne są dla niego liczne jeziora przybrzeżne. W obrębie Pobrzeża Gdańskiego występują dwa długie i wąskie półwyspy zwane też kosami: Mierzeja Helska i Mierzeja Wiślana. Znajduje się tutaj również ujście Wisły. Typy wybrzeży Powstawanie mierzei Mierzeja stanowi przedłużenie plaży (lądu), które narasta na skutek przemieszczania materiału piaszczystego wzdłuż brzegu. Za transport materiału odpowiedzialne są prądy przybrzeżne i falowanie. Znaczący wpływ ma na to prędkość i kierunek wiatru oraz kierunek nadbiegania fali. Jeżeli jest on prostopadły do linii brzegowej, wówczas następuje proste przemieszczanie piasku, który zostaje przyniesiony, a następnie zabierany przez fale. Narastaniu kosy, a później mierzei, sprzyja taka sytuacja, kiedy kierunek wiatru i nadbiegania fal jest -ukośny względem linii brzegowej. Powstawanie klifu Klif powstaje w wyniku niszczenia wysokiego brzegu poprzez falowanie i ciągłe przemieszczanie luźnego materiału skalnego (proces abrazji). Fale ustawicznie podcinają brzeg, co powoduje tworzenie się w nim zagłębień, zwanych podciosem.brzegowym lub niszą abrazyjną. Wraz z pogłębianiem się niszy coraz wyższe partie brzegu obrywają się i powstają strome upwiska. U podstawy klifu rozwija się słabo pochylona w kierunku zbiornika wodnego powierzchnia, która nazywamy platforma abrazyjną. Nisza abrazvina geografia24.pl Obszar oddziaływania fal morskich Platforma abrazyjna Dawny zasięg klifu Platforma akumulacyjna - mniejsze amplitudy temperatury powietrza - zimy są tu łagodniejsze - wartości temperatury powietrza w lecie są niższe -- wzdłuż wybrzeża wieją silne wiatry - występuje tu bryza - widoczny jest wzrost kontynentalizmu klimatu (różnice w długości trwania okresu wegetacyjnego) UJŚCIE WISŁY rozwój delty wg S. Lencewicza 10 Etapy narastania delty Wisły. 5-6 tys. lat temu 4-5 tys. lat temu 3-4 tys. lat temu 2-3 tys. lat temu od okolo 1 tys. lat temu krawędźwzniesień morenowych Gdańsk 900 Zatoka Gdańska czew 1997 & progewich Wody powierzchniowe - występowanie licznych krótkich rzek, które mają źródła nat Pojezierzu Pomorskim - występowanie odcinków ujściowych najdłuższych rzek w kraju: Wisły i Odry - znajdują się tutaj jeziora przybrzeżne, najwięcej jest ich na Pobrzeżu Koszalińskim Wpływ Bałtyku na klimat pobrzeży - większa wilgotność powietrza większe sumy opadów atmosferycznych - na Pobrzeżu Gdańskim znajduje się jezioro rynnowe Jezioro Żarnowieckie - na Pobrzeżu Szczecińskim znajduje się wytopiskowe jezioro Miedwie Malbork ww Zalew Wiślany Elblag Wysoczyzna Elbląska Druzno ● . ŻUŁAWY WIŚLANE powstały w wyniku akumulacyjnej działalności wód rzecznych ich teren jest prawie płaski, osiąga wysokość do 10 m n.p.m., a 30% jego powierzchni zajmują depresje są one najmłodszym (tej wielkości) obszarem krajobrazowym (naturalnym) Polski. Żuławy powstały około 6 tys. - 1 tys. lat temu. W przeszłości teren Żuław był morską zatoką, sięgającą nawet na południe od osi Tczew-Malbork etapami formujący się dzisiejszy kształt koryta Wisły, związany był z nanoszeniem przez rzekę osadów aluwialnych i nadbudowywania terenu w wyniku ich akumulacji na dnie płytkiej morskiej zatoki z osadów aluwialnych Żuław Wiślanych powstały żyzne gleby mady jest to jeden z najważniejszych obszarów rolniczych Polski. Doskonałe gleby oraz względnie dobre warunki klimatyczne i korzystne ukształtowanie terenu, pozwalają na uprawę wymagających roślin, takich jak buraki cukrowe czy pszenica Działalność człowieka - większa część pobrzeży jest słabo zaludniona - najlepsze warunki rozwoju rolnictwa występują na Żuławach Wiślanych - szczególnie interesującym zjawiskiem jest sezonowość zaludnienia pasa, gdzie zwykle małe nadmorskie miejscowości latem zamieniają się w mini- metropolie, pełne turystów, zimą zaś niemal zupełnie wymierają - centrami życia gospodarczego pasa pobrzeży są większe miasta Gdańsk, Gdynia, Słupsk, Koszalin, Szczecin czy Elbląg - nadmorskie położenie w oczywisty sposób wiąże ten teren z gospodarką morską. Wielu mieszkańców pobrzeży, zwłaszcza małych miejscowości nadmorskich, trudni się rybołówstwem - szczególnie istotną rolę w aktywności gospodarczej odgrywają jednak porty morskie. Gdańsk, Gdynia czy Szczecin to zagłębia przemysłu stoczniowego, a także transportu morskiego. Największy w Polsce port morski, jak również największy w Polsce terminal kontenerowy mieści się w Gdańsku - najbardziej znanymi miejscowościami turystycznymi są: Międzyzdroje, Mielno, Darłowo, Ustka, Łeba, Władysławowo, Hel, Sopot i Krynica Morska. Wiele z miejscowości wykształciło bogatą ofertę rozrywkową dla odwiedzających ich turystów